Page images
PDF
EPUB

Ν Ο Μ Ο Ι,

5.

§. 1. ̓Αλλὰ μὴν μετά γε πάντα τὰ νῦν εἰρημένα σχε- Steph. δὸν ἂν ἀρχῶν εἶεν σοι καταστάσεις τῇ πόλει.

ΚΛ. Ἔχει γὰρ οὖν οὕτως.

[ocr errors]

ΑΘ. Δύο εἴδη ταῦτα περὶ πολιτείας κόσμον γιγνό μενα τυγχάνει, πρῶτον μὲν καταστάσεις ἀρχῶν τε καὶ ἀρξόντων, ὅσας τε αὐτὰς εἶναι δεῖ καὶ τρόπον ὅν τινα και θισταμένας· ἔπειτα οὕτω δὴ τοὺς νόμους ταῖς ἀρχαῖς ἑκάσταις ἀποδοτέον, οὕς τινάς τε αὖ καὶ ὅσους καὶ οἵους προσῆκον ἂν ἑκάσταις εἴη. σμικρὸν δὲ ἐπισχόντες πρὸ τῆς αἱρέσεως εἴπωμεν προσήκοντά τινα λόγον περὶ αὐτῆς ῥηθῆναι.

ΚΛ. Τίνα δὴ τοῦτον;

11. 751.

Bek.

III. ii. 412.

ΑΘ. Τόνδε. παντί που δῆλον τὸ τοιοῦτον, ὅτι μεγάλου r. ii. 418.

α

3 : om ΞΩ.— κόσμου 5. γιγνόμενον Αυ, γιγνόμενον Ω.— μεγ. τοῦ τῆς 5.

σοι-τῇ πόλει] Duplex dativus, ut Demosth. Olynth. i. p. 15. 23. ἂν δὲ τούτων ἀποστερηθῇ τῶν χρημάτων, εἰς στενὸν κομιδῇ τὰ τῆς τροφῆς τοῖς ξένοις αὐτῷ καταστήσεται. Mox ante Ἔχει in Ald. Cliniæ nomen deest, ut ante Δύο είδη Atheniensis. A Cod. Voss. abest οὖν. Deinde Ald. αρξόντω et Bas. 2. ἀρχόντων. Αst.

Plat.

μεγάλου κ. τ. λ.] Non videtur debere
ita legi hic locus, quum non intelligat
Plato, τὸ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην ἀρ
χὰς ἀνεπιτηδείους ἐπιστῆσαι τοῖς εὖ κει
μένοις νόμοις, esse μέγα τῆς νομοθεσίας
ἔργον: (absurde enim hoc diceretur,
quamvis primo aspectu occurrat) sed velit
significare, quum legum latio res ardua
sit, si tamen contingat ut civitas quæ
VoL. VIII.
2 Α

او

τῆς νομοθεσίας ὄντος ἔργου, τοῦ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην ἀρχὰς ἀνεπιτηδείους ἐπιστῆσαι τοῖς εὖ κειμένοις νόμοις, οὐ οὐδὲν πλέον εὖ τεθέντων, οὐδ ̓ ὅτι γέλως ἂν πάμ πολυς ξυμβαίνοι, σχεδὸν δὲ βλάβαι καὶ λῶβαι πολὺ μέγισται ταῖς πόλεσι γίγνοιντ' ἂν ἐξ αὐτῶν.

μόνον

ΚΛ. Πῶς γὰρ οὔ;

ΑΘ. Τοῦτο τοίνυν νοήσωμέν σοι περὶ τῆς νῦν, ὦ φίλε, πολιτείας τε καὶ πόλεως ξυμβαῖνον. ὁρᾷς γὰρ ὅτι πρῶτον μὲν δεῖ τοὺς ὀρθῶς ἰόντας ἐπὶ τὰς τῶν ἀρχῶν δυνάμεις βά σανον ἱκανὴν αὐτούς τε καὶ γένος ἑκάστων ἐκ παίδων μέχρι

[ocr errors]

ε πάλιν υ. γίγνοιτ' Ω, γίγνοιτ' Ξ[ή.-Β νοήσομέν 5.—h ἔπειτ' 5. τοὺς Ξεfητ.

legibus alioqui bene sit instructa, magistratus minime idoneos illis præficiat, futurum esse ut non solum nihil prosit bonas leges esse sancitas, et ut ludibrio exponantur, sed etiam ut maxima damna et maximas calamitates illi importent. Quum autem hunc esse istius loci sensum constet, videndum est quomodo emendari possit: mihi certe alia emendatio non succurrit, quam ut præpositio ἐκ præfigatur illis verbis, τοῦ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην etc. ut intelligamus dico tum esse οὐ μόνον οὐδὲν πλέον εὖ τιθέντων, ἐκ τοῦ πόλιν ἐπιστῆσαι, pro ἐὰν πόλις ἐπιστήσῃ : qua tamen emendatio non plane mihi satisfacit. Quod autem ad locum illum attinet, οὐδ ̓ ὅτι γέλως etc. suspectum non debere esse puto, sed οὐδ ̓ ὅτι eodem dici modo pro οὐδὲ μόνον qua οὐχ ὅτι pro οὐ μόνον dicitur. Quum autem præcessisset jam οὐ μόνον, noluit μόνον repetendo, dicere οὐδὲ μόνον, sed pro his vocibus usus est illis οὐδ ̓ ὅτι. SΤΕΡΗ.

εὖ παρεσκευασμένην] Locum aperte mendosum Steph. ita corrigi volebat: ἐκ τοῦ πόλιν ἐπιστῆσαι, i. e. ἐὰν πόλις ἐπιστήσῃ : ipsi tamen hæc emendatio non plane satisfaciebat. Heindorf. Specim. Conject. p. 35. plura excidisse putabat, ita fere explenda: τοῦ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην ἀρχὰς ἐπιτηδείους ἔχειν, ἐκ τοῦ ἀρχὰς ἀνεπιτηδείους ἐπιστῆσαι cet. Sed illud ἐκ τοῦ ἐπιστῆσαι non convenit cum οὐδὲν πλέον. Equidem post παρεσκευασμένην eadem excidisse opinor, quæ Heindorf. suppleri voluit, reliqua vero ita scribi malim: εἰ ἀνεπιτηδείους ἐπιστήσαι τοῖς εὖ κειμένοις νόμοις ;

ut verba ita se habeant: ὅτι, μεγάλου τῆς νομοθεσίας ὄντος ἔργου τοῦ πόλιν εὖ παρεσκευασμένην ἀρχὰς ἐπιτηδείους ἔχειν, εἰ ἀνεπιτηδείους ἐπιστήσαι (vel ἐπιστήσειε) τοῖς εὖ κειμένοις νόμοιςβλάβαι γίγνοιντ' ἂν ἐξ αὐτῶν. Ita quoque, qui factum sit, ut locus depravaretur, clare perspicimus; etenim librarii oculus a voce ἐπιτηδείους statim ad ἀνεπιτηδείους transiluit, omittens ἔχειν et εἰ; quæ quum excidissent, optativus ἐπιστήσαι vel επιστήσειε in infinitivum ἐπιστῆσαι mutabatur, ut e voce τοῦ penderet. Pro ἐπιστήσαι scribere etiam possis ἐπιστήσει; sed optativum rectius habere censeo propter sequentia ξυμβαίνοι et γίγνοιτ' ἄν. Ficin. εἴ τις videtur legisse, quod placet, si rìs pro persona indefinita accipiatur; vertit enim : nemini dubium est, quin, cum magna res legum latio sit, si quis civitati per leges bene parata non idoneos magistratus constituat, quamvis leges bene positæ sint, tamen non modo id nihil proderit risumque movebit, verum etiam calamitates maximas civitatibus pariet. De οὐδὲν πλέον, int. ἔσται, nihil proderit, vid. nostra ad Phædr. p. 386. Sic xii. 2. 944. D.-εν τεθέντων, int. νόμων. οὐδ ̓ ὅτι, e prægressis repetend. μόνον, ut dicitur οὐ et μὴ μόνον ὅτι (Phileb. 16. D.) vel οὐχ ὅτι μόνον (Xenoph. Mem. ii. 9. 8. Aristotel. Polit. vii. 11. c. 10. §. 8. p. 292. Schneid.). Aè post σχεδόν est i. q. ἀλλὰ καὶ, vid. ad ii. 10. Asr.

νοήσωμεν ] Sic Stephano suadente scripsimus pro νοήσομεν. Ficin. Hoc itaque considerandum. Asr.

βάσανον ἱκανὴν] His verbis ἡ δοκι

τῆς αἱρέσεως εἶναι δεδωκότας, ἔπειτα αὖ τοὺς μέλλοντας αἱρήσεσθαι τεθράφθαι τε ἐν ἤθεσι νόμων εὖ πεπαιδευμένους πρὸς τὸ δυσχεραίνοντάς τε καὶ ἀποδεχομένους ὀρθῶς κρίνειν καὶ ἀποκρίνειν δυνατοὺς γίγνεσθαι τοὺς ἀξίους ἑκατέ ρων. ταῦτα δὲ οἱ νεωστὶ ξυνεληλυθότες ὄντες τε ἀλλήλων ἀγνῶτες, ἔτι δ ̓ ἀπαίδευτοι, πῶς ἄν ποτε δύναιντο ἀμέμ πτως τὰς ἀρχὰς αἱρεῖσθαι;

k

ΚΛ. Σχεδὸν οὐκ ἄν ποτε.

κατ. III. ii. 414.

ΑΘ. ̓Αλλὰ γὰρ ἀγῶνα προφάσεις οὐ πάνυ δέχεσθαι. καὶ δὴ καὶ σοὶ τοῦτο νῦν καὶ ἐμοὶ ποιητέον, ἐπεί περ σὺ μὲν δὴ τὴν πόλιν ὑπέστης τῷ Κρητῶν ἔθνει προθύμως οικιεῖν δέκατος αὐτός, ὡς φής, τὰ νῦν, ἐγὼ δ ̓ αὖ σοὶ πι. 752. ξυλλήψεσθαι κατὰ τὴν παροῦσαν ἡμῖν τὰ νῦν μυθολο

λγ

— ἑκατέρου 5. κ ἔτι δ ̓ ἀπαίδευτοι om 5. σοι om f. τα om f.—η γελῶν υ.

μασία, de qua vid. c. 4. describitur. Vox γένος propter αὐτοὺς accusativo casu posita est, quum esse deberet: βάσανον αὐτῶν τε καὶ γένους. Athenis enim Archontes, antequam magistratum inirent, non solum de censu, bonis et vita acta, verum etiam de majoribus rationem reddere oportebat. Vid. Pollux viii. 9. 85. et 86. ubi v. Kuhn. Cf. Sigon. de Rep. Athen. iv. 3. p. 535. AST.

νόμων] Est i. q. νομικοῖς (l. i. 1. ἐν τοιούτοις ἤθεσι τέθραφθε νομικοῖς), ut Ficin. recte cepit vertens : deinde etiam, qui suffragia ferunt, legitimis esse moribus educatos, ut facile queant admittendos et remittendos cognoscere. Particula τε post τεθράφθαι offendit, fortasse δεῖ genuina erat scriptura. Ast.

ἑκατέρου] In vet. ἑκατέρων : sed videtur posse retineri ἑκατέρου: id est, ή τοῦ κρίνεσθαι ἢ τοῦ ἀποκρίνεσθαι. STEPH. Ficini versio præ se ferre videtur alteram lectionem ἑκατέρων, et erga utrosque pro dignitate se gerere. BIP.

ἑκατέρου] Steph. bene monet ἑκατέ ρου retineri posse, si explices: ἢ τοῦ κρίνεσθαι ἢ τοῦ ἀποκρίνεσθαι. Verba ipsa ita cohærent: πρὸς τὸ δυνατούς γίγνεσθαι, δυσχεραίνοντάς τε καὶ ἀποδεχομένους, ὀρθῶς κρίνειν καὶ ἀποκρίνειν τοὺς ἑκατέρου ἀξίους. De redundantia in verbis τεθράφθαι ἐν ἤθεσι νόμων εὖ πεπαι· δευμένους, vid. quæ ad i. 14. similia collegimus. In verbis denique δυσχεραίνοντας —ἀποκρίνεις Chiasmus est obser

vandus (vid. ad i. 3.); δυσχεραίνοντας enim et ἀποκρίνειν, ἀποδεχομένους et κρίνειν sibi respondet. Δυσχεραίνειν est indignari, repudiare, odisse, contra ἀποδέχεσθαι amplecti, probare. Ast.

ταῦτα δὲ] Bene Cornar. quapropter (vid. ad iv. 6.); et solet ταῦτα particulas ἄρα, γε, δὲ, τοι, οὖν, comites habere, vid. Kan. ad Gregor. Corinth. p. 30. Schäfer. AST.

δέχεσθαι] Vel deest φασι, vel subaudiendum est. STEPH. Hoc supplendum esse dudum viderat Cornar. Bip.

ἀγῶνα-φασὶν] φασὶν, quod vulgo deest, jam Cornar. et Steph. interpo. nendum esse judicaverunt; Erasmus in Adag. p. 578. scribit δέχεσθαί φασιν. Ficin. vero habet: sed enim certamen excusationes non facile suscipit, ut legisse videatur δέχεται. Grynæus addidit ut aiunt. Sensus proverbii est: quod suscepimus, strenue peragere debemus, quia nulla proderit excusatio. Suidas in ̓Αγωνάρχαι : καὶ παροιμία ἀγὼν οὐ δέχεται σκήψεις τάττεται ἐπὶ τῶν μηδὲν ὀνι ναμένων, εἰ σκήψαιντο, καὶ ἀγὼν πρόφασιν οὐκ ἀναμένει. Vid. Schol. Ruhnken. ad Cratyl. p. 15. P. Fabri Agonist. iii. 19. Gronov. Thesaur. Ant. Græc. t. viii. p. 2202. Leopard. Emendatt. xiii. 7. et Bergler. ad Αlciphr. i. 39. p. 130. Μox καὶ σοὶ cum libris veteribus scripsimus ; Stephan. καί σοι. Δέκατος αὐτὸς, i. e. cum novem collegis, vid. ad iii. 12. Αsc.

γίαν. οὔκουν δή που λέγων γε ἂν μῦθον ἀκέφαλον ἑκὼν καταλίποιμι πλανώμενος γὰρ ἂνα ἁπάντη τοιοῦτος ὢν ἄμορφος φαίνοιτο.

ΚΛ. Αριστ ̓ εἴρηκας, ὦ ξένε.

ΑΘ. Οὐ μόνον γε, ἀλλὰ καὶ δράσω κατὰ δύναμιν οὕτως.

μεν

ΚΛ. Πάνυ μὲν οὖν ποιῶμεν ᾗ περ

καὶ λέγομεν.

ΑΘ. Ἔσται ταῦτ ̓, ἂν θεὸς ἐθέλῃ καὶ γήρως ἐπικρατῶτοσοῦτον.

τό

γε

ΚΛ. ̓Αλλ ̓ εἰκὸς ἐθέλειν.

ΑΘ. Εἰκὸς γὰρ οὖν. ἑπόμενοι δὲ αὐτῷ λάβωμεν καὶ τόδε.

Κ. Τὸ ποῖον ;

ΑΘ. Ὡς ἀνδρείως καὶ παρακεκινδυνευμένως ἐν τῷ νῦν ἡ πόλις ἡμῖν ἔσται κατῳκισμένη.

ΚΛ. Περὶ τί βλέπων καὶ ποῖ μάλιστα αὐτὸ εἴρηκας τὰ νῦν;

ΑΘ. Ως εὐκόλως καὶ ἀφόβως ἀπείροις ἀνδράσι νομοθετοῦμεν, ὅπως δέξονταίν ποτε τοὺς νῦν τεθέντας νόμους.

το καταλείποιμι corr A. P γὰρ om A et pr Ω.—9 ἂν add ΑΞΩυft.—r ἁμάρτη Ε. φαίνοιτ' ἄν υ.— λέγωμεν f. ταυτῶ f.—ν δέξονται A et pr Ω : δέξωνται *ς.

[ocr errors]

ἀκέφαλον] ἀκέφαλος (capitis expers, principio carens) μύθος est fabula non absoluta, sermo imperfectus. Gorg. 505. D. ἀλλ ̓ οὐδὲ τοὺς μύθους φασὶ μεταξὺ θέμις εἶναι καταλείπειν, ἀλλ ̓ ἐπιθέντας κεφαλὴν, ἵνα μὴ ἄνευ κεφαλῆς περιτῃ. ἀπόκριναι οὖν καὶ τὰ λοιπὰ, ἵνα ἡμῖν ὁ λόγος κεφαλὴν λάβῃ. Cf. Pollux ii. 43. p. 174. Apostol. Parcm. Centur. ii. 32. Erasmi Adag. p. 25. Asт.

ἔσται] Bas. 1. et 2. Έστι. Μox ἂν γήρως ἐπικρατῶμεν τό γε τοσοῦτον ad verbum est: et si senectutem superamus s. vincimus hactenus, h. e. et si senec tutis infirmitas hoc nobis permittit. Επό μενοι αὐτῷ, int. τῷ θεῷ, bene Serranus : illius auspicia sequentes, hoc quoque su mamus. AST.

περὶ τί βλέπειν] Non dubito quin πρὸς τί βλέπων scribendum sit, ut ipse quoque alibi loquitur. STEPH.

περὶ τί βλέπων] Stephanus scribi volebat πρός : sed verborum trajectio est (vid. ad i. 4.) μιο : περὶ τί καὶ ποῖ μά λιστα βλέπων, ut περὶ τί (i. e. τίνος, vid. ad i. 6.) referatur ad εἴρηκας. Asr.

δέξωνται] Legitur etiam δέξονται, quod non minus placet. STEPH.

ἂν ἀπαντᾶ] Ald. Lov. Bas. 1. et 2. ἁπάντῃ, Cod. Voss. ἂν ἀπάντῃ, Steph. ἁπάντη, quod Heind. ad Gorg. p. 202. in ἅπαντι mutari jubebat. Nos, scripturæ Cod. Voss. ἂν ἀπάντῃ vestigia secuti, correximus ἂν ἀπαντᾷ (si obviam veniat s. occurrat), quod optime et sensui convenit, et verbo πλανώμενος, ut illi περιϊέναι in Gorg. loco citato respondet. Bene vertit Erasmus 1. 1. etenim si oberrans talis occurrat alicui, fœdus videretur. Post άμορφος e Cod. Voss. av inseruimus, quo et sensus et oratio omnibus suis numeris explentur. Asr. et 2.). AST.

δέξονται] Vulgo δέξωνται, solace ; vid. Dawes. Misc. Crit. p. 228. Valcken. ad Herodot. p. 477 Toup. ad Suid. p. 45. Mox Cod. Voss. παντὶ pro πάνυ, et ὥς γε-προσδέξασθαι (ut et Bas. 1.

μη

δῆλον δὲ τό γε τοσοῦτον, ὦ Κλεινία, παντὶ σχεδὸν καὶ τῷ μὴ πάνυ σοφῷ, τὸ μὴ ῥᾳδίως γεν αὐτοὺς μηδένας* προσδέξασθαι κατ' ἀρχάς, εἰ δὲ μείναιμέν πως τοσοῦτον χρόνον, ἕως οἱ γευσάμενοι παῖδες τῶν νόμων καὶ ξυντραφέντες ἱκανῶς ξυνήθεις τε αὐτοῖς γενόμενοι τῶν ἀρχαιρεσιῶν τῇ πόλει πάσῃ κοινωνήσειαν· γενομένου γε μὴν οὗ λέγομεν, εἴ πέρ τινι τρόπῳ καὶ μηχανῇ γίγνοιτο ὀρθῶς, πολλὴν ἔγωγε ἀσφάλειαν ἡγοῦμαι καὶ μετὰ τὸν τότε παρόντα χρόνον ἂν γενέσθαι τοῦ μεῖναι τὴν παιδαγωγηθεῖσαν οὕτω πόλιν. ΚΛ. Ἔχει γοῦν λόγον.

او

ΑΘ. Ἴδωμεν τοίνυν πρὸς τοῦτο εἴ πήν τινα πόρον ἱκα νὸν πορίζοιμεν ἂν κατὰ τάδε. φημί γάρ, ὦ Κλεινία, Κνωσίους χρῆναι τῶν ἄλλων διαφερόντως Κρητῶν μὴ μόν νον ἀφοσιώσασθαι περὶ τῆς χώρας ἣ νῦν κατοικίζεται, συν τόνως δ ̓ ἐπιμεληθῆναι τὰς πρώτας ἀρχὰς εἰς δύναμιν, ὅπως ἂν στῶσιν ὡς ἀσφαλέστατα καὶ ἄριστα. τὰς μὲν οὖν ἄλλας καὶ βραχύτερον ἔργον, νομοφύλακας δὐκ ἂν ἡμῖν πρώτους αἱρεῖσθαι ἀναγκαιότατον ἁπάσῃ σπουδῇ.

αν

او

ΚΛ. Τίνα οὖν ἐπὶ τούτῳ πόρον καὶ λόγον ἀνευρίσκο

μεν;

ΑΘ. Τόνδε. φημί, ὦ παῖδες Κρητῶν, χρῆναι Κνωσίους

γε οπι 5. μηδένας ΑΩής : μηδένα 5. προσδέξασθαι ΑΞΩ ήτ. παῖδες ...γενόμενοι om. ξυνήθεις Απfήr. οἶμαι ΑΩυfht.—c ὃν ἂν ΑΞΩ Γης. · πάλιν Ω.-ε οὖν t.— ὅπη 0.8 πορίζωμεν τ.—η κνωσσίους ΞΩυfbt, qui ita so

[ocr errors]

lent.—1 η...κατοικίζεται ΑΞυ, ἣν κατοικίζεται Ω: ην... κατοικίζετε 5.—k δ' om Αυξητ. — σπουδῆ om r.—m πόρον...τὸ om v.—n ἐποικησάντων ΑΞΩι, ἐποικισάν

ξυντραφέντες—γενόμενοι] Hæc verba, sensu postulante, a reliqua oratione separavimus. Bene sensum exhibuit Cornar. si vero tanto tempore exspectaremus, donec pueri gustatis legibus et ipsis satis connutriti ac ipsis adsueti una cum totu civitate ad magistratuum electionem adhiberentur, hoc sane contingente, si quidem modo quodam et arte rite fieret, multam ego securitatem etiam post illud tunc prasens tempus fore speraverim, ut civitas ita instituta permaneret. De ν. ἀρχαιρεσία et αρχαιρεσίαι (magistram tuum electiones) vid. Maris p. 10. ibique Pierson. Mox Bas. 1. et 2. Εχοι pro Ἔχει. Ast.

ἀφοσιώσασθαι] Est animi religione

art. ii. 415.

solvendi causa, igitur leviter et defunc-
torie aliquid facere vel tractare, vid.
Vales. ad not. Massauc. in Harpocr. p.
259. Valcken. ad Herodot. iv. 154.
Wernsdorf. ad Himer. p. 149. et Wyt-
tenb. ad Phædon. p. 127. Mox Cod.
Voss. ἡ νῦν κατοικίζεται. Ficin. quam
nunc rempublicam conditis. Μόνον illud
non ad μn (ut esset: non solum), sed ad
ἀφοσιώσασθαι (tantummodo defungendi
causa) trahendum est; particulæ μὴ op-
positum est δὲ in ξυντόνως δ ̓ ἐπιμεληθῆ-
και (cum animi intentione curare s. vi-
dere, ut cet.). Deinde pro δ ̓ ἂν scrip-
simus δ' αὖ, ut Steph. jam scribi voluit.
AST.

« PreviousContinue »