genade end vape wille. Jac.1, 17. begin, voort-gang en volmakinghe alles goets,dat in een vvedergeboren Men Dierde Ar. fche is,de genade moet toegeschreve worden. Want dit schýnť oor Scheifs tyckel vand tuer matich: Alle goede en volmaecte gave is van boven,af komende van den Vaderder lichte. Eph. 2.9.Phi.1.6.Hy die dat goede were in ubegonne heeft fal ooc dat felve voleynden tot op den dach IefuChrifti toe,&caer 'tfenÿjn lept inden steert/alsmen sept. `tBeflüyt byt IV. Artýckel gedae/opens baert het bedzoch: Dat de maniere, waer door defe genade alles weret, niet onweder-ftaenlic,maer weder-ftaenlic is. Met welcke vreemde terme de nieuwe Geesten dit willen seggen: datter inde macht des onwedergebore menfches - is, de genade toe te ftemmen ofte wederftaen,die aen te neme of te vervverpen. cheetet een vzeemde terme. Māt ir achte niet dattet Latijnsch woozt tweic fp mifbzupcke Refiftibilis betekent by rechte latynsche schzpvers wederstaenlijc/oftwelc wederstaen kan wozden/maer veel eer twelch wederstaen of wederstreven kan. Maerom dat sy't beter de vville des menschen/dan Gods vvederstaenlicke genade soude heeten. Want sp willen seggé/dat de wille de genade Gods en Gode/of dat her schepsel den Schepper kan wederstaen/dat is dat den Apostel liegt als hp sept: Wied fal fynen wille wederftaen? Maer lact v2p defe vzcemde term blijven. Wp Hom.9.20 feggen daer op/dattet gene fp met bepde de articulen mildelýc hadden gegeven/dat spt met dese terme geheel weder wech neme/en dattet niet dan cen pdeirooc van woozden is geweest/al wat sy de genade so trefs: felyc hauben toe geschzeven. Want ist dat de genade (daer van hier ge handelt wert) vvederftaenlic is/fo volgt dat noch tgeloof/bekeeringe en goede werchinge/noch'cbegin midden en eynde onser falichept de ges nade Gods/maer de wille des menfchen/die de wederstaenlicke genas de niet wederftaet als spn alderepgenstë gewercken moetë toe geschze ven werden. En aldus fal Gods eere onder de voet leggë/eń des mens fehéroe tegens God bestaë/gelic ic te vorê met cê exempel bewesë heb. Je fait met noch klaerder exempel bewyse/twelcic over vpftich jaren Erempel van We defe felve stoel van een Pzofeffooz/die meer een gemeen Philofooph de weders dan een diepfiunich Theolögant was / als hy't derde boer Aristoteles staenlÿcke van de Zeden int Capit.van de vaphept der wille verklaerde/vooz defe ghenade, algemepne/en alleen fonder onderschept gegeven Genade hebbe hooren by bzenge/en met mijn penne als noch heb opgefchzevë.Gelÿckerwys (fepde hp) als een hupf-vader spne kinderen die ter tafelsitten, at even: eens en sonder onderschept alle gader ee schotel vol Paps of B2p vooz fet/op dat die wille/mogen toe tasten die niet wille mogen laten. Alfa mede viet en stelt God alle meusché eveneens en sonder onder schept de genade der falichept vooz/op dat die wille mogëse omhelsë/geloové en falich werde: Diese niet wil omhelfen en gelooven/verdoemt werden. Wat dunckt u/mýn kieve toehoozders/en is defe leere niet licht te begrypen vooz tvolc/en behagelic voogt menschelÿc vernuft/eñ Aristatelis Philosophie gelÿcfözmich? Want ghp weet wel dat Aristoteles : oor bekent in zyn 1 Borc vande zeden: Dat de geluck falicheyt is een gave Cap. 5. en 35. Gods. Maer dat hyder by doet/datfe door de deucht verkrege wort: Ende Hom. 9. 1. C02. 2. Hom. 8.7. Erem pels dat de deucht is in onfe macht ende vrye wille-keur. Maer die flechts een valsch. wepnich inde H. Schzift ervaren zijn/kunné verstaen/dattet eé groote mis-flachis/datmen ten eerften van de algemepné genade der fatichept en die alle menschen sonder onderschept aengeboden wert/gaet verlies ren tegen de H. Schziftuere:Hy ontfermt wiens hy vvil. a. 13. V liede ift gegeven &c. d'anderen ift niet ghegeven &c. als boven betoontis. Oocist een groote mif flach/datmen ten tweeden den mensche/die in sonde dook is/een vermogen en wille gaet toe schäpven/om hem felvente schicken tot de ghenade der falichept/teghens de H. Schziftutre: De natuerlicke menfch begrypt niet 'tgene des Geefts Gods is. 't Verftant des vleefchs is vyantfchap tegens God, ende vvort de Wet Gods niet ondervvorpen, jacan ooc niet. Eyndelÿc ift ooc een grove mif-flach/eñ tegen Gods eerc/ dat de wille der mensche een Heer geftelt wozt over de genade/eñ de mensche boven Gods onver God verheven/tegë de Schriftuere/1. Co2.4.7.Wie heeft u onderscheyden? schepdelÿcke Maer dat dese dingen fodanich zijn/toont het exempel klaerlic. Want genade en is gelyje de genade des Hupfvaders/die allen hindere sonder onderschept De oozfake een wederstaenlÿc de toe-sppse vooz fet/op dat die willen/mogen toetas des geloofs ften/etc, inder daet sonder onderschept is/eñ datter geen oogsaec is dat niet/ maer de pemant toe tafte en neme/ maer de goede besondere foc-epgeningh der vape wille- gemeener genade/eñ d'oozfaer/ waerom d'een vooz d'ander toe tast en keur/nae't neemt/is alleen de wille des genen die toe tast:eñ dat derhalven de roë Dæben der van't antfanghen niet den Bader diese vooz fet/ maer den Soon diese nieuwe gee nuttigt/moet toegeschzeven werde. Alzo mede de genade Gods/na dat sten. Defe lieden feggen/ alle menschen fonder onderschept en wederftaenlÿc booz gestelt zynde is in der daet onverschepden/ dat is/foodanich/als Łeen pegelÿjc dien mer zÿjn epgen wille vooz hem sal maken/noch daer is geen oozface waerom d'cé gelooft en salich wert/eñ d'ander niet: maer Dese besonder toe-epgening der wederstaenlicke ghenade/ eû d’oozfake waerom d'een gelooft en d'ander niet/is alleen des menschen wille/die de genade niet weder-stact: en derhalven mort de genade des geloofs eu der salicheyt niet Gode/die de genade aé biet/maer den mensche die De genade nict weder staet/toe geschzeven werden. Twelc fo't so is/fa moet men dese Schziftuere gaen wr wiffen. Niet ons Heere,niet ons,maer geeft dijnen naem de eere. Als ghy doot vyaert inde fonden, heeft u Godt met Chrifto levendich gemaet. Een quade boom can geen goede vruchten dragen. Kan cen Mooriaen fyn huyt veranderen en eenen Luypaert zijn vlecken, fo fult ghy ooc konnen geet doen,daer ghy quaet zijt Wt genaden fyt ghy falich vvorden niet vvtu felfs,c.Ic fal het teenen hert vvech nemen,ende fal u cen vleefchen hert geven. Ezech 36.26. Godt ift die in u heeft gevvracht dat ghy vvilt en dat ghy't volbrengt na fyn vvelbehagen.En diergelicke ontalliche/ Phi.2.43.0.10.35. Dudese schziften komen niet gebzoken werden. *tVÿfde Ar- Elck een verhaet dan wel datter hier de eere Gods gelt/ ende dat der tyckel vande Christenen salichepdt in alle manieren vanden Synode moet beweert Balhardinge ende bevestigt werden. Pla. 115. 1. gc Epndelÿje het vÿfde Artÿckel is vande Volhardinge der Hepligé int Geloof: Geloof: Welc Auguftinus al in voo2-tyden tegen de Pelagianen met een Godlye Bocerken vant Goet der Volhardinge feer naecktelyc heeft fkaen boeck van't Augustin. de gehouden/welc Boecrkens inhout dit is: Dat de volhardinge der Hey gort der volligen een fonderlinge gave Gods is,diemen al ftaechs van God moet bidden,en harbinge. datfe voor fèker allen Heyligen ghegeven wert, die na Gods voornemen geroe pen en van te voren geordineert zijn; wat anders foude de Predeftinatie wevallen,en eenige uytverkorene verloren gaen,'tvveic Chriftus gefeyt heeft dat on mogelic is: Maer ift dat eenige die heylich, en kinderen Gods fchijnê te vvesen, de volhardinge met gegeven vvert, dat fulcs gefchiet, om datfe niet er zijn uyc het getal der gener die geroepe en va te vore geordineert fyn na fyn voornemen. Bese Volhardinge der Hepligé bevechten de nieuwe Gecften upan delne/seggende daer tegen/ dat vele Hepligen/die dooz den waren ghes Dernieuwe Loove Christo ingelyft waren/en dooz den Geest Gods weder geboren geesten furie van haer geloof geheel wt vallen en inder eewichept verlooren gaen/ tegen de vol namelyje/op dat gelÿc sy in de voozgaende Artyckelë haer Voorstanders hardinghe. van de ongeloovigen en verwozpenen:also nu oor vvederparryen vande Heyligen en Mtverkorenen souden bewÿsen: en hebben der halven for Haren fimaet en laster niet geschaemt een seer lasterlÿc boecrké wt te ges ven bande Afval der Heyligen. Maer nochtans eve weltegens alle pool Onbeweeghten der Hellen/ftaet voog de volhardinge der Hepligé:'tVafte fondament, Godts, hebbende defen zegel: De Heere kent de gene die fyne zijn. Gods belyck zÿn de loften staen vast. lc fal mijn vreefe in haer herte geven, dat fy niet van my en der volhatfondamenten vvijcken, Dat is/als Auguftinus het wt lept/datfe mp volhardelic aens dinghe. Hangen. Hoort ghy huys lacobs,die van my inden lijve gedragen wert,ick ben met u tot inden ouderdom: en tot dar ghy grijs wort, (al ic u dragen, ic hebt gedaen,ic fal ooc dragen ende verloffen. Bast staet de vooz-biddinge Christi vooz de volhardinge der Hepligen inde Hemelen/Lu.22.13. fonder ophouden by den Bader biddende/ dat haer geloof niet op en houde. Dast stact de bescherminge en cracht Gods/de Heplige int geloof bewaren Efa.46.3.4. de ter falichept: Die ghy inde cracht Gods bewaert vvert door't geloofter falicheyt. En David Pfal.37.24. Ift dat de rechtveerdige fal gevallen fyn, by Rom. 8. 34. fal niet voort gekneuft werden, want de Heere ondersteunt hem de hant. Daft 1.Det. 1. 5. ftaet vooz de volhardinge der Hepligen de versekerthept en triumphe des Apostels Pauli/Rom.8.38. Wantic ben verfekert, dat noch doot noch leven,&c ons can fcheyde vande liefde Gods in Chrifto Iefu. En God fal u be-1, Co2.1, 8. veftigen totten eynde toe, onftraffelick, totten dage onfes Heerea lefu Chrifti. Daft staet het onverderflicke zaet des gheloofs ende onfer weder-ghe; 1 Pet. 1:23. boozte seiver/twelc die wc God geboren zÿn / nemmermeer alfoo laet 1, Joan, 3. sondigen/ of het blpft in haer. Doc ftaen de dagelijcksche ghebeden der Merchen vast vooz de volhardinge der Hepligen: want Godt verhoozt fpn Hercke/nade belofte: Bidt, en u fal gegeven vverden. Epndelic staen math.7.7. de gebeden der selver Hepligé tot God vast vooz hare volhardinge/ges ftadelijc met David biddende, Pfa.71.18. Verlaet my niet o Godt tot aen den ouderdom ende grauvve hayren. 10, Ghy hebt my vele en groote benaut heden laten fien, maer ghy hebt my vveder levende gemacct. Luc.17.5. Heere vorineer 2. Tim. 2.19. Jer. 32.40. De bono per feu. cap. 2. 4.5.&c. hardinghe, De Orat. Duir, Vermeerdert ons geloof. Jarr.9.24. Ic geloof Heere komt mijn ongheloove te hulpe. a/na't getupgeniffe Cypriani, en na hem Auguftini, so hebDe bono per ben de Geloovigen tot een seker zegel der volhardinger Vader onfe,batfever.cap.2.3. se alle dargh bidden: waer mede sp alle daeg om de volhardinge bidden Dader onfe enden afval verbidden/feggende: Oufe Vader,dijn naem werde gehey licht. Daerom geef volhardinge/want alst gheloof volhart/ wert din naem ken verzeges geheplicht in ons. Dijn Rijcke toe kome. Daerom geef volharding:wat linge der volaist geloof volhart/z00 komt djju je der genaden ende heerlichept tot ons. Dijn wille gefchiede,gelijc inden Hemel,alfo ooc opter Aerden. Daerom geef volhardinge: want dooz volhardinge des gheloofs gelchiet dÿu wille in ons. Vergeeft ons onfe fchulden. Darram gheef volhardinghe. Want mettet volhardende geloof ontfangt men de vergevinge der sons Den. Leyt ons niet in verfoeckinge,maer verloft ons vanden boofen. Darrom en laet ons vanden Sathan en ons epgen vleesch niet verfocht werden, stot afval/etc. Auguftinus fept: (Debono perfeverant.cap. Wat biddende.Heyligen hier anders, dan datfein de Heyligen mogen volharden: Want voorwaer als hun defe gave Gods gegeven is, datle niet in verfoeckinge gevoert werden, zooen iffer niemant vande Heyligen, die niet tot den cynde toe vaft houdt de volhardinghe der Heyligen. Alle defe dingen zijn Cypriani ende Auguftini Lude bewys-redenen gheweest vooz de volhardinge der Hepligen. De bestrij Derhalben die de volhardinge der Hepligen logenen/£ñ aen de hare bers van de twyffelen de selve of en bidden vooz feker daer nemmermeer om, of en bolhardinge weten niet watse bidden. Diede volhardinge laochenen/ die versaken openbare ha d'onbeweglÿckhept der Predestinatie:de waerhept der Godlycker bes re hupchele- loften: Chzisti vooz biddinge: der Heyligen vertrouwen/ tonverderfs rpe. Nota bene. licke zaet des Geloofs en der Weder-geboozte:epudelic de kracht van De gebeden der Hercke cu der Gheloovigen. Die de volhardinghe der Hepligen logenen/die ghelaoven vanherten niet de Rechtveerdichmakinge des Geloofs/alist dat spfemetté monde belpden. Want hoe sous dense vertrouwen op de tegenwoozdige genade Gods/ die daer twpfs felen aen de toe-komende / nae dieu Godt hem niet en laet berouwen. Rom. 11. 19. Die de volhardinge der Hepligenlogenen/die en gelooven het eewie ge leven niet. Want hoe soudense het eewige leven gelooven/die het tegenwoozdich niet en gelooven,Derhalven dit Artickel vande volhar Dinge der Henligen vermelt hebbende/ so wert al het geloof/ sekerhept ende Christelycke troost te niete gedaen; daer enteghens alle dubbins ghe/twpffelinghe ende mistrooftichept in gevoert. Wt welcken alle bewinde Toe-hoozders/icmeyne datmen nu meer als genoech verstact/datmen niet om een Haver-stroo eu twist/alfmen sept: maer dat om seer ghewichtighe Hooft-fucken des Christelicken Geloofs/om Gods ecrc/tgheloof/den troost ende onse salicheyt in zijn Oft een wet- geheel garf te behouden dese Synodus van Bozdzecht besichts. telycke Sp Dus verre heb ic verklaert waerom de Synodus by een vergadert nodus is. is/en watse handelt. Nu ten derde dunct mp goet kostelÿc te handelen, offe offe wettelick zy. Want de nieuwe Geeste weder-spzeken dit / en Willcu haer het oozdeel des felvennict onderwerpen. Hoe 30t De Contra-Remonftranten (feggense) zijn onse partyen, onfe tegenstryders. Darrom so eu konnense gee competente ofte wettelycke Rechters wefen van haer epgen en onse fake Want niemant en kan in zÿjn eygen sake Hechter we fen en hem selfs recht wÿfen. De Hepfer sept 1. Generali: C. Ne quis: tls feer onbillic jemant toe te laté fententie te fpreken in zijn eygen fake.Ende Paus Stephanus 2.q.1.c. De manifefta: ende 4.q.4.c.Nullus: Niemant can te gelijc aenklagher,rechter ende ghetuyge wefen in een ende de felfde fententic. Maer seker fp weder-spzeken't malitieufelijc ofte booflÿck: want het is valsch dat hier pet gehandelt werkbupten recht/ofdat parthye haer eygen fake soude oozdeelcu/dewple dese Synodus doort gebiet der H. Överhept wettelje geauthoriseert is.Eu schÿnt wt 3.decle te bestaen. Ten eerften zijnder de Geconumitteerden vande Staten Generael/fcer booztreffelycke Mannen van Adel/deucht/gelcerthept/Godtvzuchtichept củ voozsienichept/ seer ervaren in Godlÿcke en Menschelické faken:De welcke derhalvë ooc in Godlicke faken tusschen wit ende swart weten te oogdelen: Die alder best kennis van saken eû 'tbelept van de Synodale handelingen met alle recht konnen hebben ende nemen. DeJe dan en konnen de Arminianen met verdacht houden nach beschuldighen/dat sp'tmet hare partye fouden houden. Voorts zijnder wt-heimsche Theologanten/die de Generale Staten/ als geheel vzp zÿnde vande verderffelÿcketwisten/ om de vzedete vazi deren mit verschepden Landen ontboden/met authoriteyt den Synode hebben toe gevoegt. Defe en mogen de nieuwe geesten als hare wederftribers ende partyen mede niet met eenigen rechte beschuldigen. Eyndelick zijnder de Nederlantsche Theologanten/ die de seven geus nieerde Pzovintten met openbare last tottë Hationalen Synodum ges deputeert hebbe. Dese klagense hare wederstryders te wesen/en wepgerense vooz Hechters. Maer men moet wete/datse met de minste hoop Bandesen hebben te voren getwist: En waertdatse haer alle gaer mette twist hadden gemoept/nochtans nadien de H. Overhept/ wt rechtbeerdige oozfaken/de selfde hebben gelast kennisse van faken te nemen. Wie verstact niet datse de Majestept der hoogerOverhept felver quetfen/die hun de macht om te oozdelen benemen 't echt der Want boozwaer sp en ontkennen niet dat het recht om kemiffe te ne- H. Overhept men/en wettelijcke ozdze teftellen/oor vanden stact en 'tgoet der Kere omtrent bepke/de Hoog.Øverhept toe komt. Want de Overhept is Gods dienaer,ten de Tafelé der goede der Onderfaten: Niet alleen om het Burgherlöcke/ maer oock het Godlicker Geestelijckete befozgen/daer toe geftelt zÿnde/dat men een gheruft en ftil Wet. leven mochte leyden metaller Godfalicheyt (nooz Godt) ende eerbaerheydt om. 13.4. (vaaz deumenfchen) als d'Apostel getupgt. Ja Ariftoteles fetver leerdt 1. Tim 2. 3. dat de wereltliche Overhept dit werecht: Datle maect,dat de Burgers nier Ethic. lib. alleen goet, ende bequaem fyn om goet te wercken, maer ooc geluckich. c. 9.43. Maer gelie vanden krÿgh dooz vzome Krygers/vande Acker-bau winge/ |