II, 119 sqq.: Volgi quæ vox ut venit ad aures, obstipuere animi, gelidusque per ima cucurrit ossa tremor, cui fata parent, quem poscat Apollo. Neque fata (nominativo casu) parare alicui dici possunt, omisso, quid parent, frustraque excusatio quæritur ineptæ locutioni, neque Græcis tremor per ossa currebat, cogitantibus, cui ipsi mortem parare deberent, nec, qui dei iussu aliquem occidere coguntur, fata ei parare recte dicuntur. Omnis est cogitatio de oraculi sensu deique consilio, unumque recte dici potest: cui fata paret, quem poscat Apollo. Facillimeque intelligitur, unde ortum sit apud oscitanter scribentes legentesque parent. 1) III, 340. Hemistichium, quod hoc loco interpositum versus aptissime cohærentes divellit nec ulla minima, unde poetæ in mentem venisse putari possit, sententiæ similitudine cum superiore versu coniungitur, sedem habebit suam tribus versibus ante claudetque, ut alia hemistichia imperfecta, ea, quæ præcedunt, adiectione apta, sed a poeta ad integrum versum explendum non elaborata: actionem venandi distingui ferarum generibus (lyncis aut apri). Tegmen quod aliquoties dicitur de pelle feræ homines tegente, non obstat, quominus de ipsius feræ pelle dicatur, ut de vestimento hominis (III, 594). Scribendumne' sit maculoso, non definio. Quod Ribbeckius (proleg. p. 328),' mihi de ipsa re assentiens, maculosæ tegmina lyncis scribi voluit, non apte coniunguntur ex æquo tegmina et cursum, nec tegmina clamore premere apte dicitur. 1) Hanc coniecturam cum ante aliquot annos fecissem annotassemque, cum Ribbeckii Ladevicique solis exemplis uterer in Vergilio relegendo. vidi postea factam esse multo ante a Batavo ignoto. Sed tamen revocare in memoriam et commendare iterum inventam volui; est enim certa. Morte Neoptolemi regnorum reddita cessit Pergamaque Iliacamque iugis hanc addidit arcem, hoc est, quæ tibi iam Troia videtur et Troia loco est. (Cfr. 349). Iam nullum supererit in Eneide hemistichium nisi absoluto perfectoque sensu", quod in hoc uno mirabantur; vid. Donati vit. Vergil. p. 64 Reifferscheid. III, 359, 360: Troiugena interpres divom, qui numina Phœbi, qui tripodas, Clarii laurus, qui sidera sentis. In hac scriptura numinibus Phoebi tanquam eius proprii et numinibus servientes superadduntur tripodes, sed his vitiose adhærent Clarii laurus, tanquam alius der et alius generis. Recta hæc oratio erit: qui numina Phobi, qui tripodas Clarii et laurus, qui sidera sentis. Iam Phœbi numinibus adiunguntur, addito dei cognomine, instrumenta, tripodes et laurus. Et sic Pierius in suo codice Mediceo scriptum invenerat. III, 682 sqq.: Præcipites metus ager agit quocumque rudentis Contra iussa monent Heleni Scyllam atque Cha- inter utramque viam leti discrimine parvo ni (ne) 2) teneant cursus; certum est dare lintea retro. 1) Accusativum in priore nomine habent ex Ribbeckii codicibus MP2 ab, Servius, in altero MP y a2 b2 c; nominativum in priore FP1, in altero Fal. 2) Ni habent codices præter P (NEC, sed deleto C) c (ne supra scripto i) 71, tum grammatici Priscianus, Donatus, Servius, omnes ne interpretantes. Ecce autem Boreas angusta ab sede Pelori Pantagia Megarosque sinus Thapsumque iacentem. De loco longis et perplexis disputationibus vexato nec tamen expedito quantum fieri potest brevissime dicam, exposita primum rei. de qua agitur, ratione, quam et alii et Ladevicus tenuerunt; est enim certa minimeque obscura. Eneas ab Heleno monitus (410 sqq.). ne per fretum Sieulum Latium peteret. sed Siciliam circumnavigaret, Italiæ meridiana ora lecta. cum Siciliæ sic appropinquasset, ut iam dextra per fretum Charybdim audiret, ad lævam meridiemque flexo cursu (v. 561 sqq.) fretoque post terga relicto, oris Cyclopum allapsus portumque sub Etna ingressus erat. Iam. Cyclopibus conspectis. Eneæ socii terrore cæci unum tantum student, fugere, quocunque ventus ferat (v. 682, 683). Ventus autem a meridie ad septentrionem versus flabat, hoc est, in ipsum fretum versus ; ei tamen se tradentes retro, unde venerant. navigaturi erant (certum est dare lintea retro) et in perniciem ruituri, cum subito Boreas a Peloro flans ad meridiem versus eos egit et interitui eripuit (Ecce autem....v.687 sqq.). Ac trepidatio et cæcum fugiendi studium, pravum cursus consilium. tempestivus Boreæ interventus salusque inde orta perspicue verbis indicantur. Illud etiam, si quis certa indicia et vestigia animadvertere et tenere novit, certissimum, v. 684-686 (contra-cursus) non solum admonitionem Heleni indicari. ne inter Scyllam Charybdimque cursus teneant, sed simul verbis appositione adiunctis prope certæ, si id faciant, perniciei significationem. Itaque hæc primum nascitur huius partis forma, seposito paulisper contra (ob eam causam, que mox apparebit): iussa monent Heleni, Scyllam atque Charybdim inter. utramque viam leti discrimine parvo, ni (ɔ: ne) teneant cursus. Nam Scylla Charybdisque utraque via leti est, parvo 'discrimine separata, quod tenere et illis vitatis pervadere difficillimum est. Nominativus (Scylla, Charybdis), qui nulla arte tolerabiliter in structuram includi potest, in uno et altero codice aut solo errore litteræ m finalis omittendæ ortus est (itaque in Scylla uno plus testium habet, quam in Charybdis, quod postea accommodatum est), aut ex præpositionis positu, qui fecit, ut prave tantum ad sequentia traheretur. Reiecta autem in alterum versum præpositio (nam de subiecta utrique nomini dubitari Æn. I, 218 aliique loci non sinunt) defenditur non solum similibus exemplis XI. 149 et 509, similioreque libri VII, 441 et 442: et arma Regum inter (nam quod ibi nonnihil positus mitigatur reiecto etiam regum in alterum versum, eandem hic vim habet adiunctum illud: utramque viam leti), sed prorsus pari Georg. II, 344 et 345: frigusque caloremque Inter. Sed una relinquitur summa pravitas. Nam hæc: Contra iussa monent Heleni sic inferuntur, tanquam iam significatum sit, fatale ad septentrionem versus navigandi consilium. Atqui nihil dictum est, nisi quocunque Troianos fugere velle. Deinde ipsa illa consilii significatio sie his subiicitur (Certum est dare l. r.), quasi ex ipsis Heleni iussis hoc nascatur, quibus adversa fronte repugnat. Hanc, qua reapse sola locus premitur, difficultatem tollet una littera geminata, una adiecta. Sic enim scribendum est: et ventis intendere vela secundis. Contra, ac iussa monent Heleni, Scyllam atque Cha inter, utramque viam leti discrimine parvo, rybdim ni (ɔ: ne) teneant cursus, certum est dare lintea retro. Ecce autem cet. Iam omnia recte procedunt. Terrore occæcante obliti, quæ Helenus vitari iussisset, retro vela dare constituerant, cum Boreæ flatus supervenit. Est hic locus ex iis, in quibus verendum est, ne editores enarratoresque Troianorum exemplo trepidantes non audeant vera tenere, quod simplicia ac facilia sunt, inanesque turbas negligere. Refellere alios supersedeo; velim tamen attendi, Ribbeckius (præterquam quod, quid Troianis retro, quid ante fuerit, plane confundit) qualem excogitaverit appositionem, ut Scylla Charybdisque iussa Heleni appellentur. VI, 601 sqq.: Quid memorem Lapithas, Ixiona Pirithoumque, Frustra laboratur, ut Tantali poena ad Pirithoum aut, si plurium codicum scripturam quos super sequimur, ad eum et Ixiona translata expediatur. Nec tamen ad lacunæ notam, triste simul et audax auxilium, confugiendum, sed particula retrahenda : quo super atra silex cet. Pirithoumque, et Ceteris nominatis Tantalum sine nomine adiunxit, posito pro nomine notissimo pœnæ genere. Quam facile exciderit et, ut quo referretur ad certum nomen, patet. 1) VI, 615: Ne quære doceri, quam pœnam, aut quæ forma viros fortunave mersit. Nam v. 1) In margine ponam suspicionem minus fortasse manifestam mendi et eius originis demonstrationem habentem. 533 vereor, ne antiquo errore ob præcedentem diiunctionem an præpositum sit interrogationi universe et absolute subiectæ, scribendumque sit: Pelagine venis erroribus actus an monitu divom? Quæ te (v. an quæ te) fortuna fatigat, ut tristis sine sole domos, loca turbida, adires? Nam neque an qua recte coniunguntur, nec recte hoc tanquam tertium a superioribus separatur. |