Omnibus hic idem, fi fœda et fciffa lacerna,
Si toga fordidula eft, et rupta calceus alter
Pelle patet ; vel fi, confuto_vulnere, craffum
Atque recens linum oftendit non una cicatrix?
Nil habet infelix paupertas durius in se,
Quam quod ridiculos homines facit. Exeat, inquit,
Si pudor eft, et de pulvino furgat equestri,
Cujus res legi non fufficit, et fedeant hic
Lenonum pueri quocunque in fornice nati.
Hic plaudat nitidi præconis filius inter
Pinnirapi cultos juvenes, juvenefque lanistæ.
Sic libitum vano, qui nos diftinxit, Othoni.
Quis gener hic placuit cenfu minor, atque puellæ
Sarcinulis impar? quis pauper fcribitur hæres ?
Quando in concilio eft Ædilibus? agmine facto
Debuerant olim tenues migraffe Quirites.
Haud facile emergunt, quorum virtutibus obftat
Res angufta domi : fed Romæ durior illis
Conatus magno hofpitium miferabile, magno
Servorum ventres, et frugi cœnula magno.
Fictilibus cœnare pudet, quod turpe negavit
Tranflatus fubito ad Marfos, menfamque Sabellam,
Contentufque illic Veneto duroque cucullo.
Pars magna Italiæ eft, fi verum admittimus, in qua
Nemo togam fumit nifi mortuus. Ipfa dierum
Feftorum herbofo colitur fiquando theatro
Majeftas, tandemque redit ad pulpita notum
Exodium, cum perfonæ pallentis hiatum
In gremio matris formidat rufticus infans:
Equales habitus illic, fimilefque videbis
Orchestram, et populum: clari velamen honoris,
Sufficiunt tunica fummis Edilibus albæ.
Hic ultra vires habitus nitor; hic aliquid plus,
Quam fatis eft; interdum aliena fumitur arca.
Commune id vitium eft: hic vivimus ambitiofa
Paupertate omnes. Quid te moror? omnia Roma
Cum pretio. Quid das, ut Coffum aliquando falutes ?
Ut té refpiciat claufo Veiento labello ?
185
Ille metit barbam, crinem hic deponit amati :
Plena domus libis venalibus. Accipe, et illud
Fermentum tibi habe: præftare tributa clientes
Cogimur, et cultis augere peculia fervis.
Quis timet, aut timuit gelida Prænefte ruinam,
Aut pofitis nemorofa inter juga Volfiniis, aut
Simplicibus Gabiis, aut proni Tiburis arce?
Nos urbem colimus tenui tibicine fultam
Magna parte fui: nam fic labentibus obftat
Villicus, et veteris rimæ contexit hiatum;
Securos pendente jubet dormire ruina.
Vivendum eft illic, ubi nulla incendia, nulli
Nocte metus. Jam pofcit aquam, jam frivola transfert Ucalegon; tabulata tibi jam tertia fumant.
Tu nefcis. Nam fi gradibus trepidatur ab imis, 200
Ultimus ardebit, quem tegula fola tuetur
A pluvia, molles ubi reddunt ova columbæ.
Lectus erat Codro Procula minor, urceoli sex,
Ornamentum abaci; necnon et parvulus infra
Cantharus, et recubans fub eodem marmore Chiron:
Jamque vetus Græcos fervabat cifta libellos,
Et divina Opici rodebant carmina mures.
Nil habuit Codrus: quis enim negat? et tamen illud
Perdidit infelix totum nil: ultimus autem
Ærumnæ cumulus, quod nudum, et frufta rogantem
Nemo cibo, nemo hofpitio, tectoque juvabit.
Si magna Afturici cecidit domus, horrida mater,
Pullati proceres, differt vadimonia prætor :
Tunc gemimus cafus urbis, tunc odimus ignem.
Ardet adhuc, et jam accurrit qui marmora donet;
Conferat impenfas. Hic nuda, et candida figna; 216
Hic aliquid præclarum Euphranoris, et Polycleti,
Hic Afianorum vetera ornamenta Deorum.
Hic libros dabit, et forulos, mediamque Minervam;
Hic modium argenti: meliora, ac plura reponit
Perficus orborum lautiffimus, et merito jam
Sufpectus, tanquam ipfe fuas incenderit ædes.
Si potes avelli Circenfibus, optima Sora,
Aut Fabrateriæ domus, aut Frufinone paratur,
Quanti nunc tenebras unum conducis in annum! 225
Hortulus, hic, puteufque brevis, nec refte movendus,
In tenues plantas facili diffunditur hauftu.
Vive bidentis amans, et culti villicus horti,
Unde epulum poffis centum dare Pythagoræis.
Eft aliquid quocunque loco, quocunque receffu, 230
Unius fefe dominum feciffe lacertæ.
Plurimus hic æger moritur vigilando; fed illum
Languorem peperit cibus imperfectus, et hærens
Ardenti ftomacho. Nam quæ meritoria fomnum
Admittunt? magnis opibus dormitur in urbe. 235
Inde caput morbi: rhedarum tranfitus arcto
Vicorum inflexu, et ftantis convicia mandræ
Eripient fomnum Drufo, vitulifque marinis,
Si vocat officium, turba cedente vehetur
Dives, et ingenti curret fuper ora Liburno,
Atque obiter leget, aut fcribet, vel dormiet intus:
Namque facit fomnum claufa lectica feneftra.
Ante tamen veniet: nobis properantibus obftat
Unda prior: magno populus premit agmine lumbos Qui fequitur: ferit hic cubito, ferit affere duro Alter; at hic tignum capiti incutit, ille metretam: Pinguia crura luto, planta mox undique magna
Calcor, et in digito clavus mihi militis hæret.
Nonne vides, quanto celebretur sportula fumo?
Çentum convivæ; fequitur fua quemque culina.
Corbulo vix ferret tot vafa ingentia, tot res
Impofitas capiti, quas recto vertice portat
Servulus infelix, et curfu ventilat ignem.
Scinduntur tunicæ fartæ; modo longa corufcat
Sarraco veniente abies, atque altera pinum
Plauftra vehunt, nutant alte, populoque minantur.
Nam fi procubuit, qui faxa Liguftica portat
Axis, et everfum fudit fuper agmina montem,
Quid fupereft de corporibus? quis membra, quis offa Invenit? obtritum vulgi perit omne cadaver,
More animæ. Domus interea fecura patellas
Jam lavat, et bucca foculum excitat, et fonat unctis
Strigilibus, et pleno componit lintea gutto.
Hæc inter pueros varie properantur: at ille
Jam fedet in ripa, tetrumque novitius horret
Porthmea, nec fperat cœnofi gurgitis alnum
Infelix, nec habet, quem porrigat, ore trientem.
Refpice nunc alia, ac diverfa pericula noctis.
Quod fpatium tectis fublimibus, unde cerebrum
Tefta ferit, quoties rimofa, et curta feneftris
Vafa cadunt; quanto percuffum pondere fignent,
Et lædant filicem. Poffis ignavus haberi,
|