Page images
PDF
EPUB

203 Nostra bibat vernum contracta cuticula solem

Effugiatque togam. Jam nunc in balnea salva

Fronte licet vadas, quanquam solida hora supersit 205
Ad sextam. Facere hoc non possis quinque diebus
Continuis, quia sunt talis quoque tædia vitæ
Magna. Voluptates commendat rarior usus.

203. I precor, et totos avida cute combibe soles, Mart. x. 12. 7: Assiduo curata cuticula sole, Pers. iv. 18: At si unctus cesses, et figas in cute solem, ib. 33: Hor. Ep. i. 20. 24 Obb. The Romans, esp. the elderly (hence aprici senes, Pers. v. 179) and men of leisure (Persequi singulos longum est, quorum aut latrunculi, aut pila, aut excoquendi in sole corporis cura, consumpsere vitam, Sen. De Brev. Vit. 13 § 1), walked or basked in the sun after rubbing their bodies with oil. The process was called insolatio, apricatio, λiwois, and solaria were appropriated to this use: cf. supr. vii. 105 n., 173 n. For bibat cf. fuligo lucubrationum bibenda, Quintil. xi. 3 § 23.

vern.] The April sun, supr. 193. 204. tog.] iii. 172 n. Lunata nusquam pellis, et nusquam toga, thus Mart. (i. 50. 31) recommends the life in his native Spain.

baln.] iii. 262, 263, vi. 419 sq.: εἶτα δὴ λούονται μέλλοντες δειπνήσειν·

καὶ ἔστι νῦν τὸ βαλανεῖον οὐδὲν ἄλλο ἢ ὁδὸς ἐπὶ τροφήν, Artemid. i. 64. The usual time of bathing was the eighth hour: Ubi hora balnei nuntiata est, est autem hieme nona, æstate octava,-in sole, si caret vento, ambulat nudus, Plin. Ep. iii. 18: Ante octavam horam in publico neminem nisi ægrum lavari passus est, Spartian. Hadr. 22. The tenth hour is also named: Mart. iii. 36. 5. That some bathed at the sixth hour appears from Mart. x. 48. 1 sq. (Nuntiat octavam Phariæ sua turba juvencæ: ... Temperat hæc thermas, nimios prior hora vapores Halat, et immodico sexta Nerone calet): cf. Vitruv. v. 10 § 1 (maxime tempus lavandi a meridiano ad vesperum est constitutum). Here Juv. proposes to bathe at once, though it wants a whole hour of noon, supr. i. 49 n., Lips. Exc. ad Tac. Ann. xiv. 2.

205. Fronte] Clamet Melicerta, perisse Frontem de rebus, Pers. v. 103, 104: infr. xiii. 242.

SATIRE XII.

TO-DAY, Corvinus, I keep holy to the gods, who have delivered Catullus; nor, were my means equal to my affection, would I withhold the costliest offerings (1-16). For, after encountering all the perils of a storm, and cheerfully sacrificing his treasures to lighten the ship, he has reached in safety our new harbour (17—82). Wonder not, then, at my rejoicing, nor question its sincerity: he, for whom I raise so many altars, is no orbus, that a fortune-hunter should pay him court: even those who would sacrifice their own children to gain the favour of the childless rich, would think any the smallest attention thrown away upon the father of three sons (83-130).

NATALI, Corvine, die mihi dulcior hæc lux,
Qua festus promissa deis animalia cespes
Exspectat; niveam Reginæ ducimus agnam,
Par vellus dabitur pugnanti Gorgone Maura.

1. Nat.] xi. 84 n. Jure sollemnis mihi sanctiorque Pæne natali proprio, Hor. Od. iv. 11. 17, 18: Mart. ix. 53, Censorin. 3 § 6, Ouz. ad Minuc. 7.

Sane quum natalis apud majores plenum fuerit, posteritas natalis dies dicere cœpit: nam quum Hor. dixerit natales (Ep. ii. 2. 210), Juv. ait Natali, Corvine, die, Serv. ad Ecl. iii. 76. Cic. however (see Forcell.) uses natalis dies.

2. prom.] Infr. 15. cesp.] Infr. 85: Araque gramineo viridis de cespite fiat, Ov. Trist. v. 5. 9: temeraria de cespite altaria, Tert. Apol. 25 prope fin.: Hor. Od. i. 19. 13, iii. 8. 4, Stat. S. i. 4. 131.

3. niv.] Virg. Æn. iv. 61 (infr. 8 n.). White victims were offered to the gods of heaven.

Reg.] Temples were built in honour of Juno Regina by Camillus and M. Æmilius (Liv. v. 23, xxxix. 2): Cur igitur Regina vocor, Ov. Fast. v. 37 : the title is frequent in inscriptions (Orell. Ind., cf. Martian. Cap. i § 40 Kopp.).

duc.] x. 65, infr. 112.

4. Gorg.] Abl. instr. As Pallas bore the Gorgon's head on her shield, Gorgo is used for the shield: Fortia dum posita Gorgone membra lavat, Prop. iv. 9. 58: Tritonia virgo Prosilit ostendens rutila cum Gorgone pectus, Claud. Gigantom. 91, 92.

Sed procul extensum petulans quatit hostia funem
Tarpeio servata Jovi, frontemque coruscat:
Quippe ferox vitulus templis maturus et aræ,
Spargendusque mero, quem jam pudet ubera matris
Ducere, qui vexat nascenti robora cornu.
Si res ampla domi similisque affectibus esset,
Pinguior Hispulla traheretur taurus et ipsa
Mole piger nec finitima nutritus in herba,
Læta sed ostendens Clitumni pascua, sanguis
Iret et a grandi cervix ferienda ministro,

5. Cf. Serv. ad Æn. ii. 134.

6. Tarp.] To Jupiter, Juno and Minerva belonged separate cellæ in the Capitoline temple (Liv. vi. 29 fin., Becker, Röm. Alterth. i. p. 397): hence they are frequently invoked together: Jovem optimum maximum, Junonemque Reginam, et Minervam precatus sum, Val. Max. v. 10 § 2: Sil. x. 433 sq. Drak., Liv. vi. 16, Serv. ad Æn. ii. 225, Martian. Cap. i § 39 Kopp.

cor.] Movet, sicut telum, Schol. 7. vit.] Hor. Od. i. 36. 2, iv. 2. 54 sq.

8. mer.] Junoni. . . . Ipsa tenens dextra pateram pulcherrima Dido Candentis vaccæ media inter cornua fundit, Æn. iv. 59 sq.: vi. 244 Serv., Ov. Met. vii. 594.

ub.] Me tener solvet vitulus, relicta Matre qui largis juvenescit herbis In mea vota, Hor. Od. iv. 2. 54.

9. rob.] Irasci in cornua discit Arboris obnixus trunco, Virg. G. iii. 232, 233: Hor. Od. iii. 13. 4 sq.

10. Hor. Od. ii. 17. 30 sq., iii. 23. 9 sq.

11. Hisp.] vi. 74.

13. Clit.] The Clitumnus (Clitumno) falls near Mevania in Umbria

5

10

(Bevagna) into the Tinia (Timia), a tributary of the Tiber: Hinc albi, Clitumne, greges, et maxima taurus Victima, sæpe tuo perfusi flumine sacro Romanos ad templa deum duxere triumphos, Virg. G. ii. 146 sq. Serv. Stat. S. i. 4. 129, Sil. iv. 547, viii. 453. Plin. (Ep. viii. 8) highly extols the beauty of its banks and the clearness of its waters: cf. Suet. Cal. 43, Claud. vi. Cons. Hon. 506 sq., Prop. ii. 19. 25, 26. pasc.] Infr. 40.

sang.] The blood and neck would go to the altar, i. e. the ox chosen for his fulness of blood (cf. Virg. G. iii. 492) and thick neck. Cf. ebur, infr. 112.

14. a] Gerundives generally take a dat. of the agent: see however Cic. Leg. Agr. ii § 95 (venerandos a nobis): id. Ep. Fam. xii. 9 fin., 23 init., xiii. 16, xv. 4 § 2, ad Att. x. 4 § 1, xiii. 30 § 2 (Ramsh. p. 641): id. p. Leg. Manil. §§ 6, 20 Halm, esp. p. Cæc. § 33 Jordan.

grand.] vii. 210 n.

min.] i. e. popa. Admota altaribus victima, succinctus poparum habitu, elato alte malleo, cultrarium mactavit, Suet. Calig. 32.

Ob reditum trepidantis adhuc horrendaque passi
Nuper et incolumem sese mirantis amici.

Nam præter pelagi casus et fulminis ictus
Evasit.

Densæ cœlum abscondere tenebræ

15

Nube una subitusque antennas impulit ignis
Quum se quisque illo percussum crederet et mox
Attonitus nullum conferri posse putaret
Naufragium velis ardentibus, omnia fiunt
Talia, tam graviter, quam quando poetica surgit
Tempestas. Genus ecce aliud discriminis: audi
Et miserere iterum, quanquam sint cetera sortis
Ejusdem pars dira quidem, sed cognita multis
Et quam votiva testantur fana tabella
Plurima: pictores quis nescit ab Iside pasci?

16. am.] Catullus, infr. 29, 93 sq.

17. et] Also.

19. ant.] Fulmen impulit antennas cum velis, Schol. Navis adversa tempestate depressa, ictu fulminis deustis armamentis et arbore et antenna, Dig. xiv. 2. 6.

22. The storm realized the most terrible inventions of poetry.

24. al.] Beside the wind and lightning Catullus had to endure the loss of his goods.

25. "Poeta, tanquam nimis graviter miserere iterum dixerit, hæc, quæ additurus est, de bonorum jactura, dira illa quidem ait esse, sed tamen partem et quasi appendicem ejusdem sortis, naufragii et periculi maritimi, multis notam," Madvig.

27. tab.] xiv. 302 n. Me tabula sacer Votiva paries indicat uvida Suspendisse potenti Vestimenta maris deo, Hor. Od. i. 5. 13 sq.:

20

25

Votiva pateat veluti descripta tabella Vita senis, Id. Sat. ii. 1. 33, 34: Tu qui deos putas humana negligere, nonne animadvertis ex tot tabulis pictis, quam multi votis vim tempestatis effugerint, in portumque salvi pervenerint, Cic. N. D. iii § 89: Virg. Æn. xii. 768, 769, Plut. Mar. 40 init. A like tablet was offered in other cases, Apul. Met. vi. 29 Hild.

28. pict.] Num quis, ut naufragium pingeret, hominem mersit, Sen. v. Contr. 34 init.

Is.] When Tibullus went on a voyage Delia made a vow to Isis: Quid tua nunc Isis mihi, Delia?.... Nunc, Dea, nunc succurre mihi : nam posse mederi Picta docet templis multa tabella tuis, i. 3. 23, 27, 28 Broukh.: Aiyúñтov μedéovoa μeλαμβώλου, λινόπεπλε δαῖμον. . . . Εἰ δ ̓ ὡς ἐκ πελάγευς ἐρρύσαο Δᾶμιν, ἄνασσα, κἠκ πενίης, θύσει χρυσόκερων κεμάδα, Philipp. Epigr. 10 (Brunck, Anal. ii.

Accidit et nostro similis fortuna Catullo.

Quum plenus fluctu medius foret alveus, et jam
Alternum puppis latus evertentibus undis
Arbori incertæ nullam prudentia cani
Rectoris quum ferret opem, decidere jactu
Cœpit cum ventis, imitatus castora, qui se

p. 214). Zeus commissions Hermes:
τὴν δὲ Ἰὼ διὰ τοῦ πελάγους ἐς τὴν
Αἴγυπτον ἀγαγὼν Ἶσιν ποίησον· καὶ τὸ
λοιπὸν ἔστω θεὸς τῶν ἐκεῖ καὶ τὸν
Νεῖλον ἀναγέτω καὶ τοὺς ἀνέμους ἐπι-
πεμπέτω, καὶ σωζέτω τοὺς πλέοντας,
Lucian, Deor. Dial. 3 fin. See in-
scriptions to Isis (sometimes salu-
taris) ex voto, Orell. 1871 sq., 2494.
On the worship of Isis in Rome
cf. vi. 489, 526 sq., ix. 22, xiii.
93.

pasc.] vii. 93.

32. Arbori] Lachmann's conjecture for Arboris. "When now, the ship pitching from side to side, the helmsman could not save the tottering mast." "Arbor, quæ stans et erecta cogitatur, non potest sic pro materia et deinde pro navi dici, ut navis jactata arbor incerta appelletur; aliter Ov. Heroid. xii. 8 arborem Peliada dixit, originem navis significans," Madvig. Cf. Forcell., Scheller, Plin. Ep. ix. 26 § 4.

33. Rect.] Gubernatoris, Schol. Virg. Æn. v. 161, Censor. De Die Nat. 11 § 3.

dec.] To bargain for his life at the price of losing his cargo: Non erit uncia tota Decidat tecum qua pater ipse deum, Mart. ix. 4. 5, 6: tutor cum plerisque creditoribus decidit, ut certam portionem acciperent, Dig. ii. 14. 44 transegisse enim cum eo et decidisse videor eo

30

pretio, quod ipse constituit, ib. vi. 1. 46.

jactu] Dig. xiv. 2 (De Lege Rhodia de jactu): Acts xxvii. 38.

34. cast.] Castorem bebrum [? fibrum, Germ. biber, our beaver] dicit, qui quum viderit se obsideri et non posse evadere, testiculos suos morsu avulsos projicit: intelligit enim ob hanc rem posse capi, Schol. Tenuitque moratas [præda] A cæde, ut Libycus ductor providerat, iras. Fluminei veluti deprensus gurgitis undis, Avulsa parte inguinibus causaque pericli Enatat intento prædæ fiber avius hosti, Sil. xv. 482: relicta illic uxore, ipse fuga sibi consuluit, quemadmodum castores, ut aiunt, a venatoribus redimunt se ea parte corporis, propter quam maxime expetuntur, Cic. Fragm. p. Scaur. § 7: (utinam) possem fructus excutere ipsa meos. Sic ubi detracta est a te tibi causa pericli, Quod superest tutum, Pontice castor, habes, Ov. Nux, 164 sq. Esop. Fab. 226 (p. 93, Lips. 1810). The fable was believed by Plin. H. N. viii. 47 (30), Serv. ad Georg. i. 58, Apul. Met. i. 9; it was rejected by Sestius ap. Plin. xxxii. 13 (3) and Dioscorid. ii. 26. H. E. Weber (Beiträge zur Anatomie u. Physiologie des Bibers in the Berichte üb. d. Verhandl. d. kön. sächs. Gesellsch. d. Wissensch. zu Leipzig. vol. ii. 1848, p. 185 sq.) gives an

« PreviousContinue »