πλείστους νέμειν ἄνδρας, τῶν πέντε δὲ ἐλάττους, συμφορὰν CAPUT XIV. 10 1. Τῆς δ ̓ Ἀρμενίας τὰ μὲν νότια προβέβληται τὸν Ταῦρον, διείργοντα αὐτὴν ἀφ ̓ ὅλης τῆς μεταξὺ Εὐφράτου καὶ τοῦ C. 527 Τίγριος, ἣν Μεσοποταμίαν καλοῦσι, τὰ δὲ ἑωθινὰ τῇ Μηδίᾳ συνάπτει τῇ μεγάλῃ καὶ τῇ Ἀτροπατηνῇ· προσάρκτια δέ ἐστι 15 τὰ ὑπερκείμενα τῆς Κασπίας θαλάττης ὄρη τὰ τοῦ Παραχοάθρα καὶ Ἀλβανοὶ καὶ Ἴβηρες καὶ ὁ Καύκασος ἐγκυκλούμενος τὰ ἔθνη ταῦτα καὶ συνάπτων τοῖς Ἀρμενίοις, συνάπτων δὲ Α. 799 καὶ τοῖς Μοσχικοῖς ὄρεσι καὶ Κολχικοῖς μέχρι τῶν καλουμέ νων Τιβαρανῶν· ἀπὸ δὲ τῆς ἑσπέρας ταῦτά ἐστι τὰ ἔθνη καὶ 20 ὁ Παρυάδρης καὶ ὁ Σκυδίσης μέχρι τῆς μικρᾶς Ἀρμενίας καὶ τῆς τοῦ Εὐφράτου ποταμίας, ἣ διείργει τὴν Ἀρμενίαν ἀπὸ τῆς Καππαδοκίας καὶ τῆς Κομμαγηνῆς. 2. Ὁ γὰρ Εὐφράτης ἀπὸ τῆς βορείου πλευρᾶς τοῦ Ταύ ρου τὰς ἀρχὰς ἔχων τὸ μὲν πρῶτον ῥεῖ πρὸς δύσιν διὰ τῆς 25 sed ne sic quidem placet verborum structura. Equidem nescio an scriptum fuerit ὅτι πλείστας ἔχοντας νέμειν ἄνδρας, quod participium in Epit. videtur restituendum. 3. οὖν edd. 4. μάξας Ο αμάξας Ι. 5. φρυχθέντων orx ald. φρυγέντων sec. m. add. in marg. D, unde transiit in hi, φλοχθέντων τω. 6. θηρίοις C ald. 7. νομίμων] νομαδικῶν codd., sed in marg. x additum est νομίμων, quod recte recepit Tzsch: ante eum legebatur μηδικῶν. 8. ταῦτα codd., Tzsch. corr. de sent. Cas. τοῖς Περσικοῖς] περσικὰ κ. 10. θήσομεν codd. edd. 14. τρίγγιος Ε τίγρητος α τίγριδος os ald. 20. τιβαρῶν Ι τιβαρηνῶν E edd.: cf. ad II, 129. 21. παρύδρης codd., sed Paryadra haκυδίσης codd., exc. i. 23. τῆς post καὶ om. l. bet Guar Ἀρμενίας, εἶτ ̓ ἐπιστρέφει προς νότον καὶ διακόπτει τὸν Ταῦ ρον μεταξὺ τῶν. Ἀρμενίων τε καὶ Καππαδόκων και Κομματ γηνῶν, ἐκπεσὼν δ ̓ ἔξω καὶ γενόμενος κατὰ τὴν Συρίαν ἐπι- στρέφει πρὸς χειμερινὰς ἀνατολὰς μέχρι Βαβυλῶνος καὶ ποιεῖ 5 τὴν Μεσοποταμίαν πρὸς τὸν Τίγριν· ἀμφότεροι δὲ τελευτῶσιν εἰς τὸν Περσικόν κόλπον. τὰ μὲν δὴ κύκλῳ τοιαῦτα, ὀρεινὰ σχεδόν τι πάντα καὶ τραχέα, πλὴν τῶν πρὸς τὴν Μηδίαν κεκλιμένων ὀλίγων. πάλιν δὲ τοῦ λεχθέντος Ταύρου τὴν ἀρχὴν λαμβάνοντος ἀπὸ τῆς περαίας τῶν Κομμαγηνῶν καὶ τῶν Με10 λιτηνῶν, ἣν ὁ Εὐφράτης ποιεῖ, Μάσιον μέν ἐστι τὸ ὑπερκείμενον ὄρος τῶν ἐν τῆ Μεσοποταμία Μυγδόνων ἐκ νότου, ἐν οἷς ἡ Νίσιβίς ἐστιν· ἐκ δὲ τῶν πρὸς ἄρκτον μερῶν [ή] Σωφηνὴ κεῖται μεταξὺ τοῦ τε Μασίου καὶ τοῦ Ἀντιταύρου. οὗτος δ ̓ ἀπὸ τοῦ Εὐφράτου καὶ τοῦ Ταύρου τὴν ἀρχὴν λαβὼν τε15 λευτῷ πρὸς τὰ ἑφα τῆς Ἀρμενίας, ἀπολαμβάνων μέσην τὴν Σωφηνήν, ἐκ θατέρου δὲ μέρους ἔχων τὴν Ακιλισηνὴν μεταξὺ ἱδρυμένην τοῦ Ταύρου τε καὶ τῆς τοῦ Εὐφράτου * Μεσο* που ταμίας, πρὶν ἢ κάμπτειν αὐτὴν ἐπὶ νότον. βασίλειον δὲ τῆς Σωφηνῆς Καρπαθιόκερτα. τοῦ δὲ Μασίου ὑπέρκειται πρὸς ἕω 20 πολὺ κατὰ τὴν Γορδυηνὴν ὁ Νιφάτης, εἶν ̓ ὁ Ἄβος, ἀφ ̓ οὗ καὶ ὁ Εὐφράτης ῥεῖ καὶ ὁ Ἀράξης, ὁ μὲν πρὸς δύσιν, ὁ δὲ πρὸς ἀνατολάς· εἶθ ̓ ὁ Νίβαρος μέχρι τῆς Μηδίας παρατείνει. ου 3. Ὁ μὲν οὖν Εὐφράτης εἴρηται δν τρόπον ῥεῖ· ὁ δὲ Ἀράξης, πρὸς τὰς ἀνατολὰς ἐνεχθεὶς μέχρι τῆς Ἀτροπατηνῆς, κάμ 25 πτει πρὸς δύσιν καὶ πρὸς ἄρκτους καὶ παραρρεῖ τὰ Ἄζαρα πρῶτ ποιεῖ 2. των ante Καππαδόκων add. l. 7. τι] τὰ κ. 9. μελιγη νῶν CDhilru μελιτινῶν ο ald. 10. ἣν] ὃν CDhiw: verba ἣν om. Ε. μάδιον Ι. 12. πρὸς ἄρκτων Ε προσάρκτων Cloruas, sed in hoc ex corr. προσαρκτίων, quod exhibent edd. inde a Cas. om. codd., exc. x.z. σοφηνὴ D (sed o ex pr. m. mut.) h. 16. ἀκαλισηνήν Ε. 17. Ταύρου in Ἀντιταύρου mutandum censet Du Theil. valde probabiliter. 17. ποταμίας] μεσοποταμίας codd., Cor. corr. e coni. Salmas in Sol. Ρ. 437. 18. αὐτὸν χg Tzsch. Cor. : priusquam is ad austrum deflectat Guar. 19. καρθασιόκερτα 20. χορδυληνὴν Ε γοργοδιλὴν π γοργοδυλητὴν codd. rell. Cor. 22. της om. Ε. 24. τὰς om. Ε. 25. τά] τὴν codd.: praeterea ἄζαραν habent (?) ald. τὰ Ζάρα Tzsch. Cor., coll. XVI, 744, Ε. corr. τον, εἶτ ̓ Ἀρτάξατα, πόλεις Αρμενίων· ἔπειτα διὰ τοῦ Ἀραξηνοῦ πεδίου πρὸς τὸ Κάσπιον ἐκδίδωσι πέλαγος. C. 528 4. Ἐν αὐτῇ δὲ τῇ Ἀρμενίᾳ πολλὰ μὲν ὄρη, πολλὰ δὲ ὀροΑ. 800 πέδια, ἐν οἷς οὐδ ̓ ἄμπελος φύεται ῥᾳδίως, πολλοὶ δ ̓ αὐλῶνες, οἱ μὲν μέσως, οἱ δὲ καὶ σφόδρα εὐδαίμονες· καθάπερ τὸ Ἀρα- 5 ξηνὸν πεδίον, δι ̓ οὗ ὁ Ἀράξης ποταμὸς ῥέων εἰς τὰ ἄκρα τῆς Αλβανίας καὶ τὴν Κασπίαν ἐκπίπτει θάλασσαν, καὶ μετὰ ταῦτα ἡ Σακασηνή, καὶ αὐτὴ τῇ Ἀλβανία πρόσχωρος καὶ τῷ Κύρῳ ποταμῷ, εἶθ ̓ ἡ Γωγαρηνή· πᾶσα γὰρ ἡ χώρα αὕτη καρποῖς τε καὶ τοῖς ἡμέροις δένδρεσι καὶ τοῖς ἀειθαλέσι πληθύει, φέ- 10 ρει δὲ καὶ ἐλαίαν. ἔστι δὲ καὶ ἡ Φανηνὴ τῆς Ἀρμενίας ἐπαρχία καὶ ἡ Κωμισηνὴ καὶ Ὀρχιστηνή, πλείστην ἱππείαν παρέχουσα· ἡ δὲ Χορζηνὴ καὶ Καμβυσηνὴ προσβορώταταί εἰσι καὶ νιφόβολοι μάλιστα, συνάπτουσαι τοῖς Καυκασίοις ὄρεσι καὶ τῇ Ἰβηρίᾳ καὶ τῇ Κολχίδι· ὅπου φασὶ κατὰ τὰς ὑπερβολὰς τῶν 15 ὁρῶν πολλάκις καὶ συνοδίας ὅλας * τῶν ὀρῶν* ἐν τῇ χιόνι καταπίνεσθαι, νιφετῶν γινομένων ἐπὶ πλέον· ἔχειν δὲ καὶ βακτηρίας πρὸς τοὺς τοιούτους κινδύνους παρεξαίροντας εἰς τὴν ubi Dianae templum ita nominatum in Elymaide commemoratur: legitur enim apud Hesychium Ζαρήτις, Ἄρτεμις, Πέρσαι: sed illo quoque loco codd. magno consensu exhibent τὰ Ἄζαρα, quod temere spernendum esse iure negat Grosk, conferens similia nomina Parnorum et Aparnorum, Mardorum et Amardorum. 1. πόλις CDilarw ald. πόλιν οι edd. inde a Xyl.: πόλεις legitur in E. 8. ἀκασηνὴ Ε κασσηνὴ hi 13. xw καμβισινὴ Dh. 14. νιφοβόλοι τῶν ὀρῶν] κατὰ τὰ ὄρη og Tzsch., verba illa om. gry Cor., qui tamen in notis proposuit atque in Epit. scripsit pro iis εμπόρων: equidem ex proximis male repetita esse crediderim. 17. γενομένων π~ Epit. Cor. ἐπιφάνειαν ἀναπνοῆς τε χάριν καὶ τοῦ διαμηνύειν τοῖς ἐπιοῦσιν, ὥστε βοηθείας τυγχάνειν, ἀνορύττεσθαι καὶ σώζεσθαι. ἐν δὲ τῇ χιόνι βώλους πήγνυσθαί φασι κοίλας περιεχούσας χρηστὸν ὕδωρ ὡς ἐν χιτώνι, καὶ ζῷα δὲ ἐν αὐτῇ γεννᾶσθαι· και 5 λεῖ δὲ σκώληκας Απολλωνίδης, Θεοφάνης δὲ θρίπας· καν τούτοις ἀπολαμβάνεσθαι χρηστὸν ὕδωρ, περισχισθέντων δὲ τῶν χιτώνων πίνεσθαι· τὴν δὲ γένεσιν τῶν ζῴων τοιαύτην εἰκάζουσιν, οἵαν τὴν τῶν κωνώπων ἐκ τῆς ἐν τοῖς μετάλλοις φλογὸς καὶ τοῦ φεψάλου. 10 5. Ἱστοροῦσι δὲ τὴν Ἀρμενίαν, μικρὰν πρότερον οὖσαν, αὐξηθῆναι διὰ τῶν περὶ Ἀρταξίαν καὶ Ζαρίαδριν, οἳ πρότερον μὲν ἦσαν Ἀντιόχου τοῦ μεγάλου στρατηγοί, βασιλεύσαντες δ ̓ ὕστερον μετὰ τὴν ἐκείνου ἧτταν, ὁ μὲν τῆς Σωφηνῆς καὶ τῆς † Ακισηνῆς καὶ Ὀδομαντίδος καὶ ἄλλων τινῶν, ὁ δὲ τῆς 15 περὶ Ἀρτάξατα, συνηύξησαν, ἐκ τῶν περικειμένων ἐθνῶν ἀποτεμόμενοι μέρη, ἐκ Μήδων μὲν τήν τε Κασπιανὴν καὶ Φαυνῖτιν καὶ Βασοροπέδαν, Ἰβήρων δὲ τήν τε παρώρειαν τοῦ Παρυάδρου καὶ τὴν Χορζηνὴν καὶ Γωγαρηνήν, πέραν οὖσαν τοῦ 5. 2. τε post ανορύττεσθαι add. i Cor. 3. παρεχούσας τω. θρίπας] ὀριπάς codd., Xyl. corr. Mirum sane mihi videri fateor in animalculis istis aquam contineri, quae scissis tunicis (hoc quoque mire dictum) bibi possit: neque tamen perspicio quomodo ad saniorem sensum revocari possint haec verba. 6. περισχεθέντων codd., exc. Ε Epit: ruptis tunicis Guar. 9. φεψάλου] πετάλλου Dh πετάλου codd. rell., exc. E Epit. 11. ζαριάδην codd., Tzsch. corr. ex Tyrwh. coni., coll. p. 531 sq.: similiter ap. Athen. XIII, 575 Ζαριάδρης quidam commemoratur. Armeniorum autem primus hic rex Zadriades nominatur in numo, de quo v. G. Sandberger in commentatione de Zadriade Armeniae minoris rege primo Francof. a. M. 1840. ἀμισηνῆς ald. Ακιλισηνῆς edd. inde a Cas., quae scriptura per se satis arridet, sed Acilisene postea recensetur inter regiones ex vicinis populis a primis Armeniac regibus deinceps subactas. Quapropter codicum scripturam relinquere malui quantumvis corruptam, ac nescio an huc pertineat Αμφισσηνή, quam Steph. (s. ν. Ἄμφισσα) dicit χώραν της μι κράς Αρμενίας, excitato Strabonis libro XI. 15. παρακειμένων ου. 16. μέρος hi. φαυνίτην codd., Tzsch. mut. 17. βασοροπαίδαν παιάδρου CDhlors παιάνδρου i, Xyl. corr. CD. 18. χορζονὴν codd. παρωρίαν CD. v. 14. Α. 801 Κύρου, Χαλύβων δὲ καὶ Μοσυνοίκων Καρηνῖτιν καὶ Ξέρξηνήν, ἃ τῇ μικρᾷ Ἀρμενίᾳ ἐστὶν ὅμορα ἢ καὶ μέρη αὐτῆς ἐστι, Καταόνων δὲ Ἀκιλισηνὴν καὶ τὴν περὶ τὸν Ἀντίταυρον, Σύρων δὲ Ταρωνῖτιν, ὥστε πάντας ὁμογλώττους εἶναι. 6. Πόλεις δ ̓ εἰσὶν τῆς Ἀρμενίας Ἀρτάξατά τε, ἣν καὶ 5 Αρταξιάσατα καλοῦσιν, Ἀννίβα κτίσαντος Αρταξίᾳ τῷ βαC. 529 σιλεῖ, καὶ Ἄρξατα, ἀμφότεραι ἐπὶ τῷ Ἀράξῃ, ἡ μὲν Ἄρξατα πρὸς τοῖς ὅροις τῆς Ἀτροπατίας, ἡ δὲ Ἀρτάξατα πρὸς τῷ Αραξηνῷ πεδίῳ, συνῳκισμένη καλῶς καὶ βασίλειον οὖσα τῆς χώρας. κεῖται δ ̓ ἐπὶ χερρονησιάζοντος ἀγκῶνος, τὸ τεῖχος κύ- 10 κλῳ προβεβλημένον τὸν ποταμὸν πλὴν τοῦ ἰσθμοῦ, τὸν ἰσθμὸν δ ̓ ἔχει τάφρῳ καὶ χάρακι κεκλεισμένον. οὐ πολὺ δ ̓ ἄπωθέν ἐστι τῆς πόλεως * ἐπὶ* τὰ Τιγράνου καὶ Ἀρταουάσδου γαζοφυλάκια, φρούρια ἐρυμνά, Βάβυρσά τε καὶ Ὀλανή· ἦν δὲ καὶ ἄλλα ἐπὶ τῷ Εὐφράτῃ. Αρταγήρας δὲ ἀπέστησε μὲν Ἀδὼς ὁ 15 1. μοσσυνίκων Ο μοσανοίκων Dhlrwxx. τήν τε ante καρηνῖτιν collocant Dhi. καρηνητήν 1 καρηνίτην codd. rell.: Caranitis eadem provincia appellatur Plinio H. N. V, 20. s. 24, sed illa forma melius respondet nomini Karin (cf. Moses Choren. III, 59. Luc. Ingigius l. 1. p. 28. St. Martin. 1. 1. I, 66.). - Δερξηνή haud dubie appellabatur haec provincia, ut Plin. 1. 1. exhibet, non Ξερξηνή: Armeniis enim vocabatur Derdschan (v. Ingig. 1. 1. p. 24. St. Martin. I, 74). Verumtamen cum Steph. (s. v.) h. 1. iam legerit Ξερξηνήν, hanc scripturam nolui attrectare. 3. ἀκλισιηνὴν codd. ἀκλησινὴν ald.: veram scripturam restituit Tzsch. 4. ταμωνῖτις codd. edd.: respondet Armeniorum provinciae Taron (v. Ingig. 1. 1. p. 89. St. Martin. 1. 1. I, 98), quae a Tacito (v. Ann. XIV, 24) nominatur Taraunitium (sic legendum, non Tauranitium) regio, Τάρανα Procopio (v. Pers. II, 25), Ταρών Const. Porphyrog. (de adm. imp. c. 45) aliisque. Ceterum quam lenis mutatio sit apparet. 5. τῆς om. Cl edd. 6. ávíßa Dhxz. 7. άρω ζατα Ε (sic et paulo post). 8. ἀτροπάτης Ο απροπάτας DEhiwrg (hic postea corr.). 9. ἀρταξενῷ Dh ἀρταξηνῷ codd. rell., Tzsch. corr. e Salmas. ac Tyrwh. coni., coll. p 527: ad Araxinum campum Guar. 12. άποθεν D, sed o sup. o sec. m. add. 13. ἐπὶ] καὶ edd. inde a Xyl. parum commode: ἐπὶ fortasse ex ἐστὶ ortum, quod aptius h. 1. poneretur quam post ἄπωθεν. 14. βάρβυρσα 1. 15. Agτάγειρα scribendum censuit Ruhnk. ad Vellej. II, 102, coll. Zonara X, 36; sed Armeniis est Artager (v. Ingig. 1. 1. p. 396. St. Martin. I, 122), quarn formam reddiderunt etiam scriptores Latini: v. Vellej. 1. 1., Ruf. |