εἶτα Ζυγούς, εἶτα Ηνιόχους, εἶτα Κερκέτας καὶ Μόσχους καὶ Κόλχους καὶ τοὺς ὑπὲρ τούτων Φθειροφάγους καὶ Σοάνας καὶ ἄλλα μικρὰ ἔθνη τὰ περὶ τὸν Καύκασον. κατ ̓ ἀρχὰς μὲν οὖν ἡ παραλία, καθάπερ εἶπον, ἐπὶ τὴν ἕω τείνει καὶ βλέπει πρὸς 5 νότον, ἀπὸ δὲ τῶν Βατῶν ἐπιστροφὴν λαμβάνει κατὰ μικρόν, εἶτ ̓ ἀντιπρόσωπος γίνεται τῇ δύσει καὶ τελευτῷ πρὸς τὸν Πιτυοῦντα καὶ τὴν Διοσκουριάδα· ταῦτα γὰρ τὰ χωρία τῆς Κολ χίδος συνάπτει τῇ λεχθείσῃ παραλία. μετὰ δὲ τὴν Διοσκου ριάδα ἡ λοιπὴ τῆς Κολχίδος ἐστὶ παραλία καὶ ἡ συνεχής Τρα 10 πεζούς, καμπὴν ἀξιόλογον ποιήσασα· εἶτα εἰς εὐθεῖαν ταθεῖσα πως πλευρὰν τὴν τὰ δεξιὰ τοῦ Πόντου ποιοῦσαν, τὰ βλέποντα πρὸς ἄρκτον. ἅπασα δ ̓ ἡ τῶν Ἀχαιῶν καὶ τῶν ἄλλων παραλία μέχρι Διοσκουριάδος καὶ τῶν ἐπ ̓ εὐθείας πρὸς νότον ἐν τῇ μεσογαίᾳ τόπων ὑποπέπτωκε τῷ Καυκάσῳ.

15

15. Ἔστι δ ̓ ὄρος τοῦτο ὑπερκείμενον τοῦ πελάγους ἑκατέρου, τοῦ τε Ποντικοῦ καὶ τοῦ Κασπίου, διατειχίζον τὸν ἰσθμὸν τὸν διείργοντα αὐτά. ἀφορίζει δὲ πρὸς νότον μὲν τήν τε Ἀλβανίαν καὶ τὴν Ἰβηρίαν, πρὸς ἄρκτον δὲ τὰ τῶν Σαρματῶν πεδία· εὔδενδρον δ ̓ ἐστὶν ὕλῃ παντοδαπῇ, τῇ τε ἄλλῃ καὶ τῇ ναυπηγησίμῳ. φησὶ δ ̓ 20 Ερατοσθένης ὑπὸ τῶν ἐπιχωρίων καλεῖσθαι Κάσπιον τὸν Καύ κασον, ἴσως ἀπὸ τῶν Κασπίων παρονομασθέντα. ἀγκῶνες δέ τινες αὐτοῦ προπίπτουσιν ἐπὶ τὴν μεσημβρίαν, οἳ τήν τε Ἰβη- Α. 761 ρίαν περιλαμβάνουσι μέσην καὶ τοῖς Ἀρμενίων ὄρεσι συνάπτουσι καὶ τοῖς Μοσχικοῖς καλουμένοις, ἔτι δὲ τῷ Σκυδίσῃ καὶ 25 τῷ Παρυάδρῃ· ταῦτα δ ̓ ἐστὶ μέρη τοῦ Ταύρου πάντα, τοῦ ποιοῦντος τὸ νότιον τῆς Ἀρμενίας πλευρόν, ἀπερρωγότα πως ἐκεῖθεν πρὸς ἄρκτον καὶ προσπίπτοντα μέχρι τοῦ Καυκάσου καὶ τῆς τοῦ Εὐξείνου παραλίας, τῆς ἐπὶ Θεμίσκυραν διατεινούσης ἀπὸ τῆς Κολχίδος.

2. Θοάνας CDhilxx ald. 9οῶνας ο χοάνας ru: Tzsch. corr. ex sent. Cas. coll. p. 499. Steph. s. v. Ptolem. V, 9. Plin. H. N. VI, 4. 3. μιαρὰ τω. 10. τεθεῖσά πως πρὸς πλευρὰν τω. 16. διατειχί ζοντος Ι. 18. εὔδενδρα 3. 24. σκοιδίσῃ CDhilrw σκεδέση 0, Σκυδίσης, quod est in x, Tzsch. recepit coll. p. 527. XII, 548. Steph. s. ν. Ἑπτακωμῆται. 28. Θεμίσκυρα CDhilrw, feminino tamen ge nere hoc nomen constanter et Strabo aliis locis et alii scriptores efferunt.

16. Ἡ δ ̓ οὖν Διοσκουριὰς ἐν κόλπῳ τοιούτῳ κειμένη καὶ τὸ ἑωθινώτατον σημεῖον ἐπέχουσα τοῦ σύμπαντος πελάγους, μυχός τε τοῦ Εὐξείνου λέγεται καὶ ἔσχατος πλοῦς· τό τε παροιμιακώς λεχθέν

5

εἰς Φᾶσιν, ἔνθα ναυσὶν ἔσχατος δρόμος, οὕτω δεῖ δέξασθαι, οὐχ ὡς τὸν ποταμὸν λέγοντος τοῦ ποιήσαντος τὸ ἰάμβειον, οὐδὲ δὴ ὡς τὴν ὁμώνυμον αὐτῷ πόλιν κειμένην ἐπὶ τῷ ποταμῷ, ἀλλ' ὡς τὴν Κολχίδα ἀπὸ μέρους, ἐπεὶ ἀπό γε τοῦ ποταμοῦ καὶ τῆς πόλεως οὐκ ἐλάττων ἑξακοσίων σταδίων λείπε C. 498 ται πλοῦς ἐπ ̓ εὐθείας εἰς τὸν μυχόν. ἡ δ ̓ αὐτὴ Διοσκουριάς ἐστι 10 καὶ ἀρχὴ τοῦ ἰσθμοῦ τοῦ μεταξὺ τῆς Κασπίας καὶ τοῦ Πόντου καὶ ἐμπόριον τῶν ὑπερκειμένων καὶ σύνεγγυς ἐθνῶν κοινόν· συνέρχεσθαι γοῦν εἰς αὐτὴν ἑβδομήκοντα, οἱ δὲ καὶ τριακόσια ἔθνη φασίν, οἷς οὐδὲν τῶν ὄντων μέλει, πάντα δὲ ἑτερόγλωττα διὰ τὸ σποράδην καὶ ἀμίκτως οἰκεῖν ὑπὸ αὐθαδείας καὶ ἀγριό- 15 τητος· Σαρμάται δ ̓ εἰσὶν οἱ πλείους, πάντες δὲ Καυκάσιοι. ταῦτα μὲν δὴ τὰ περὶ τὴν Διοσκουριάδα.

- 17. Καὶ ἡ λοιπὴ δὲ Κολχὶς ἐπὶ τῇ θαλάττῃ ἡ πλείων ἐστί· διαρρεῖ δ ̓ αὐτὴν ὁ Φᾶσις, μέγας ποταμὸς ἐξ Ἀρμενίας τὰς ἀρχὰς ἔχων, δεχόμενος τόν τε Γλαῦκον καὶ τὸν ἵππον, ἐκ τῶν 20 πλησίον ἐρῶν ἐκπίπτοντας· ἀναπλεῖται δὲ μέχρι Σαραπανών, ἐρύματος δυναμένου δέξασθαι καὶ πόλεως συνοικισμόν, ὅθεν πεζεύουσιν ἐπὶ τὸν Κῦρον ἡμέραις τέτταρσι δι ̓ ἁμαξιτοῦ. ἐπί

3. τό γε CDhilrux τότε ο τὸ γὰρ edd. 5. φάσιν, sed acuto sec. m. in circumflexum mut., D. 6. Verba οὕτω δεῖ δέξασθαι ante versum leguntur in codd, Cor. transposuit. 6. ἰάμβιον CDhir. 7. δὴ aster. inclusit Cor. 10. εἰς κειμένη Dl. – ἐπὶ τὸν ποταμὸν C. τὸν μυχὸν ἐπ ̓ εὐθείας 0%. 11. θαλάσσης post Κασπίας add. rw. 12. ἐμπορεῖον codd. edd. 13. τριακοσίων CDhil τριάκοντα χ. 14. μέλλει lorw Ceterum quo referenda sint haec verba non plane liquet: alii enim ad or referentes varie explicaverunt, parum feliciter omnes; nec probabiles sunt coniecturae a nonnullis prolatae, velut μέτε στι pro μέλει (Gas.), ἄλλων pro ὄντων (Grosk.): alii rectius, ut opinor, ad of de rettulerunt. Sed cum incommodissime collocata esse fatendum sit, post ipsa illa verba transferenda censeo, quo facto optime procedet oratio. 19. φάσις codd. 23. κύρον codd. edd.

κειται δὲ τῷ Φάσιδι ὁμώνυμος πόλις, ἐμπόριον τῶν Κόλχων, Α. 762 τῇ μὲν προβεβλημένη τον ποταμόν, τῇ δὲ λίμνην, τῇ δὲ τὴν θά λατταν. ἐντεῦθεν δὲ πλοῦς ἐπ ̓ Ἀμισοῦ καὶ Σινώπης τριῶν ἡμερῶν ἢ δύο διὰ τὸ τοὺς αἰγιαλούς μαλακοὺς εἶναι καὶ τὰς 5 τῶν ποταμῶν ἐκβολάς. ἀγαθὴ δ ̓ ἐστὶν ἡ χώρα καὶ καρποῖς πλὴν τοῦ μέλιτος (πικρίζει γὰρ τὸ πλέον) καὶ τοῖς πρὸς ναυ πηγίαν πᾶσι· † πολλήν τε γὰρ καὶ φύει καὶ ποταμοῖς κατακομίζει, λινόν τε ποιεῖ πολὺ καὶ κάνναβιν καὶ κηρὸν καὶ πίτταν. ἡ δὲ λινουργία καὶ τεθρύληται· καὶ γὰρ εἰς τοὺς ἔξω τόπους 10 ἐπεκόμιζον, καί τινες βουλόμενοι συγγένειάν τινα τοῖς Κόλχοις πρὸς τοὺς Αἰγυπτίους ἐμφανίζειν ἀπὸ τούτων πιστοῦνται. ὑπέρκειται δὲ τῶν λεχθέντων ποταμῶν ἐν τῇ Μοσχικῇ τὸ τῆς Λευκοθέας ἱερόν, Φρίξου ἵδρυμα, καὶ μαντεῖον ἐκείνου, ὅπου κριὸς οὐ θύεται, πλούσιόν ποτε ὑπάρξαν, συληθὲν δὲ ὑπὸ Φαρ 15 νάκου καθ ̓ ἡμᾶς, καὶ μικρόν ὕστερον ὑπὸ Μιθριδάτου τοῦ Περγαμηνοῦ. κακωθείσης γὰρ χώρας,

νοσεῖ τὰ τῶν θεῶν, οὐδὲ τιμᾶσθαι θέλει,

φησὶν Εὐριπίδης.

18. Τὸ μὲν γὰρ παλαιὸν ὅσην ἐπιφάνειαν ἔσχεν ἡ χώρα 20 αὕτη, δηλοῦσιν οἱ μῦθοι, τὴν Ἰάσονος στρατείαν αἰνιττόμενοι προελθόντος μέχρι καὶ Μηδίας, ἔτι δὲ πρότερον τὴν Φρίξον.

1. ἐμπορεῖον codd. edd. 2. την om. ald. 3. Numeros τριῶν ἢ δύο iure corruptos iudicant Gossell. et Grosk., cum ipso Strabone teste (ν. ΧΙΙ, 547. 548) maior sit Amisi et Sinopes distantia a Phaside, quam trium aut duorum dierum navigatione percurratur: nec improbabilis quae est Gossellini coniectura, notas I et B corruptas esse ex H et O, quoniam haud facilem in his partibus fuisse navigationem ex iis, quae subiiciuntur, liquido apparet (v. de his computationibus Ukert. Geogr. d. Griechen etc. I, 2, 57). 4. διὰ ante τὰς iterandum censet Cas., quo parum iuvamur: valde contra arridet quod Coraes coniecit κατὰ pro καὶ, non minus ipsa verborum structura quam iis quae I, 52 de his partibus traduntur commendatum. 6. του om. 0%. 7. τε om. 0% Cor., qui eius loco inseruit vŋy: atque hanc vocem excidisse luce est clarius, sed Corais scriptura non est probanda. Videtur scriptum fuisse πολλήν τε γὰρ ὕλην κτλ. και ante φύει om. X. 9. τεποταμούς CDorw. θρύλληται C(?) edd. 10. ἀπεκόμιζον Cor. constanter. 14. κρυός C. 21. μηδείας Ch

13. φρύξου r et sic

μετὰ δὲ ταῦτα διαδεξάμενοι βασιλεῖς εἰς σκηπτουχίας διηρημέ νην ἔχοντες τὴν χώραν μέσως ἔπραττον· αὐξηθέντος δὲ ἐπὶ

πολὺ Μιθριδάτου τοῦ Εὐπάτορος, εἰς ἐκεῖνον ἡ χώρα περιέστη C. 499 ἐπέμπετο δ ̓ ἀεί τις τῶν φίλων ὕπαρχος καὶ διοικητὴς τῆς χώ ρας. τούτων δὲ ἦν καὶ Μοαφέρνης, ὁ τῆς μητρὸς ἡμῶν θεῖος 5 πρὸς πατρός· ἦν δ ̓ ἔνθεν ἡ πλείστη τῷ βασιλεῖ πρὸς τὰς ναυτικὰς δυνάμεις ὑπουργία. καταλυθέντος δὲ Μιθριδάτου, συγκατελύθη καὶ ἡ ὑπ' αὐτῷ πᾶσα καὶ διενεμήθη πολλοῖς· ὕστατα δὲ Πολέμων ἔσχε τὴν Κολχίδα, κἀκείνου τελευτήσαντος ἡ γυνὴ Πυθοδωρὶς κρατεῖ, βασιλεύουσα καὶ Κόλχων καὶ Τραπεζοῦν- 10 Α. 763 τος καὶ Φαρνακίας καὶ τῶν ὑπερκειμένων βαρβάρων, περὶ ὧν ἐροῦμεν ἐν τοῖς ὕστερον. ἡ δ ̓ οὖν Μοσχική, ἐν ᾗ τὸ ἱερόν, τριμερής ἐστι· τὸ μὲν γὰρ ἔχουσιν αὐτῆς Κόλχοι, τὸ δὲ Ἴβηρες, τὸ δὲ Ἀρμένιοι. ἔστι δὲ καὶ πολίχνιον ἐν τῇ Ἰβηρία, Φρί ξου πόλις, ἡ νῦν Ἰδήεσσα, εὐερκὲς χωρίον, ἐν μεθορίοις τῆς 15 Κολχίδος. περὶ [δὲ] τὴν Διοσκουριάδα ῥεῖ ὁ Χάρης ποταμός.

19. Τῶν δὲ συνερχομένων ἐθνῶν εἰς τὴν Διοσκουριάδα καὶ οἱ Φθειροφάγοι εἰσίν, ἀπὸ τοῦ αὐχμοῦ καὶ τοῦ πίνου λαβόντες τοὔνομα. πλησίον δὲ καὶ οἱ Σοάνες, οὐδὲν βελτίους τούτων τῷ πίνῳ, δυνάμει δὲ βελτίους, σχεδὸν δέ τι καὶ κρά- 20 τιστοι κατὰ ἀλκὴν καὶ δύναμιν· δυναστεύουσι γοῦν τῶν κύκλῳ, τὰ ἄκρα τοῦ Καυκάσου κατέχοντες τὰ ὑπὲρ τῆς Διοσκουριάδος· βασιλέα δ ̓ ἔχουσι καὶ συνέδριον ἀνδρῶν τριακοσίων, συνάγουσι δ', ώς φασι, στρατιὰν καὶ εἴκοσι μυριάδων· ἅπαν γάρ ἐστι τὸ πλῆθος μάχιμον, οὐ συντεταγμένον· παρὰ τούτοις δὲ 25 λέγεται καὶ χρυσὸν καταφέρειν τοὺς χειμάρρους, ὑποδέχεσθαι

16. δὲ om.

4. δ ̓ ἀεί] δὲ καί τω. 15. δὲ post ἐν add. ox. codd. exc. rw, ex quibus rec. Cas. διοχάρης CDhi (in hoc καὶ praemissum) lxx ριοχάρος ald. ῥεῖ ὁ χάρις ru edd. inde a Cas.: sed cum de hoc flumine aliunde nihil constet, optimos codices sequi maluimus. 18. αὐχμοῦ] ρύπου ald. — τοῦ πίνου] τῆς πείνης r τῆς πείνας χ nomen a sordibus et fame datum Guar 19. Θοάνες habet Eust. ad Dion. Perieg. v. 689 (cf. ad p. 497). 20. τῷ πίνῳ om. xy. 21. τῶν] τῷ Dhlours τὰ C, Cas. corr. 22. κατέχοντος ω. 24. στρατείαν codd. (στρατίαν i): Cor. corr. 25. οὐ suspectum est Corai: probabilius δὲ post συντεταγμένον addendum censet Grosk.

δ ̓ αὐτὸν τοὺς βαρβάρους φάτναις κατατετρημέναις καὶ μαλλωταῖς δοραῖς· ἀφ ̓ οὗ δὴ μεμυθεῦσθαι καὶ τὸ χρυσόμαλλον δέρος· † εἰ μὴ καὶ Ἴβηρας ὁμωνύμως τοῖς ἑσπερίοις καλοῦσιν ἀπὸ τῶν ἑκατέρωθι χρυσείων. χρῶνται δ' οἱ Σοάνες φαρμάκοις πρὸς 5 τὰς ἀκίδας θαυμαστοῖς, [] καὶ τοὺς φαρμακτοῖς τετρωμένους βέλεσι λυπεῖ κατὰ τὴν ὀσμήν, τὰ μὲν οὖν ἀλλὰ ἔθνη τὰ πλησίον Α. 764 τὰ περὶ τὸν Καύκασον λυπρὰ καὶ μικρόχωρα, τὸ δὲ τῶν Ἀλ βανῶν ἔθνος καὶ τὸ τῶν Ἰβήρων, ἃ δὴ πληροῖ μάλιστα τὸν λεχθέντα ἰσθμόν, Καυκάσια καὶ αὐτὰ λέγοιτ' ἄν, εὐδαίμονα δὲ 10 χώραν ἔχει καὶ σφόδρα καλῶς οἰκεῖσθαι δυναμένην.

CAPUT III.

1. Καὶ δὴ καὶ ἥ γε Ἰβηρία * καὶ* οἰκεῖται καλῶς τὸ πλέον πόλεσί τε καὶ ἐποικίοις, ὥστε καὶ κεραμωτὰς εἶναι στέγας καὶ ἀρχιτεκτονικὴν τὴν τῶν οἰκήσεων κατασκευὴν καὶ ἀγορὰς καὶ 15 τάλλα κοινά.

1. κατατετρημμέναις Cχ. – μαλωταῖς lors μηλωταῖς τ. 2. δοραῖς om. Eust. 1. c. δέρρος 1 δέρας C (sed δέρος sup. add.) org Epit. Eust. 1. c., edd.: cf. I, 46. 3. Verba εἰ μὴ χρυσείων spuria iudicarunt Penzel, et Lünemann. (v. descr. Caucasi p. 37), quia parum aptus sit sententiarum connexus, nec de Iberibus hoc loco agatur; atque Tzsch. ea uncis inclusit. Cor. contra et Grosk. connexionis defectum coniecturis levare studuerunt: scripsit enim ille ᾗ δὴ pro εἰ μὴ, quae tamen vix probaveris, cum plane alia de populi istius nominisque eius origine Strabo ipse tradiderit supra I, 61. Multo minus autem probabilis est Groskurdii ratio, qui censet ante el μn excidisse fere haec: ἀλλὰ τοῦτο μὲν οὐ πιθανῶς λέγεσθαι δοκεῖ. Contorta enim ita efficitur oratio atque intolerabilis. Equidem vero quid de hoc loco statuam dubius haereo: fateor tamen non talia mihi videri haec verba, ut ex margine recepta esse credam; ac nescio an scriptum fuerit ἔνιοι pro εἰ μὴ 5. θαυμαστῶς codd., mutavi ex sent. Cas. 4. χρυσίων codd. om. codd., Tzsch. add. ex coni. Gas: ὥστε τοὺς scripsit Cor. μάκτοις codd., Cor. corr.; suspicari possis & paulo ante omissum, male huc translatum esse aliasque turbas movisse: etenim καὶ potius ante κατὰ τὴν ὀσμὴν, quarn quo nunc legitur loco collocandum esse recte animadvertit Grosk. 6. λυπεῖν καὶ τὴν ὀσμήν Cor. τὰ ante περὶ om. r Tzsch. 8. τὸ ante τῶν Ἰβήρων om. x.

ἀφαρ

12. και ante οἰκεῖται om.

τὰς ante στέγας add. Cor.