Page images
PDF
EPUB

VIRGILII MARONIS

BUCOLICA*.

ECLOGA PRIMA.

TITYRUS.

ARGUMENTO.

Virgilio, cuya persona representa Titiro, perdió una heredad que tenia cerca de Cremona, en la distribucion de las tierras que hizo Augusto á sus soldados. Pero dándose á conocer á Mecénas por sus versos, este le presentó al César, quien le restituyó su campo. Por eso el pastor Melibeo (en cuyo nombre hablan tambien todos los Mantuanos que fueron desposeidos de sus haciendas) pondera la dicha de Titiro, y se lamenta de su desgracia. Titiro por su parte dice que siempre tendrá presente la memoria del autor de tan singular beneficio reverenciándole como á su dios; y se finge como un esclavo que habia ido á Roma en busca de su libertad, la cual no pudo conseguir sino siendo ya viejo. Compuso esta Egloga Virgilio á los viente y nueve años de su edad, y 713 de la fundacion de Roma.

MELIBOEUS, TITYRUS.

1

MELIBOEUS.

TITYRE, tu patulæ recubans sub tegmine fagi

Silvestrem tenui musam meditaris2 avenâ";

Bucolica, versos pastoriles. taris. Estás cantando tonadas pas

1. Patulæ. Frondosa.

2. Silvestrem musam medi

toriles.

3. Avena es una especie de pi

Nos patriæ fines et dulcia linquimus arva,
Nos patriam fugimus 2; tu, Tityre, lentus in umbrâ,
Formosam resonare doces Amaryllida silvas.

TITYRUS.

4

6

O Melibœe, deus nobis hæc otia fecit3:
Namque erit ille mihi semper deus; illius aram
Sæpè tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.
Ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum
Ludere quæ vellem calamo permisit agresti.

8

9

MELIBOEUS.

duco;

Non equidem invideo, mil or magìs, undique totis
Usque adeò turbatur 10 agris! En ipse capellas
Protenus æger ago "; hanc etiam vix, Tityre,
Hic inter densas corylos modò namque gemellos,
Spem gregis, ah! silice in nudâ connixa reliquit.
Sæpè malum hoc nobis, si mens non læva fuisset 12,
De cœlo tactas 13 memini prædicere quercus.
Sæpè sinistra cavâ prædixit ab ilice cornix1a.
Sed tamen, iste deus qui sit, da, Tityre, nobis 18.

"

to , que se llamaba tambien en latin stipula, calamus, arundo, buxus, fistula, tibia.

1. Nos patriæ fines. No por voluntad nuestra, sino forzados por la violencia de los agresores.

2. Patriam fugimus. Salimos desterrados.

3. Lentus. Ocioso, á placer, sin cuidado.

4. Deus. Octaviano Augusto. 5. Otia fecit. Es el autor, la causa de esta mi paz, seguridad y sosiego.

6. Imbuet. Bañará con su san

IO

15

[blocks in formation]

11. En ipse capellas protenus @ger ago. Mírame siño á mí, lleno de tristeza, sacar de aquí mis cabras.

12. Si mens non læva fuisset. A no estar ciego, ofuscado, sin

seso.

gre.

7. Errare. Que anduviesen libres, sueltas.

13. De cœlo tactas. Heridas del rayo.

14. Sinistra.... cornix. La funesta corneja.

8. Et ipsum ludere. Y que yo mismo me divirtiese en componer y cantar versos.

15. Da.... nobis. Dinos. Dare significa lo mismo que dicere. Así

9. Calamo agresti. Lo mismo dice Terencio, in Heaut.:-Nunc,

[ocr errors][ocr errors][ocr errors]

TITYRUS.

4

Urbem quam dicunt Romam, Meliboe, putavi,
Stultus ego, huic nostræ similem, quò sæpè solemus
Pastores ovium teneros depellere fetus.
Sic canibus catulos similes, sic matribus hædos
Nôram: sic parvis componere magna solebam.
Verùm hæc tantùm alias inter caput extulit urbes
Quantùm lenta solent inter viburna cupressi.

3

MELIBOEUS.

Et quæ tanta fuit Romam tibi causa videndi?

TITYRUS.

9

Libertas: quæ, sera, tamen respexit inertem,
Candidior postquam tondenti barba cadebat;
Respexit tamen 10, et longo post tempore venit,
Postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.
Namque, fatebor enim, dum me Galatea tenebat,
Nec spes libertatis erat, nec cura peculî 11.
Quamvis multa meis exiret victima 12 sæptis 13,
Pinguis et ingratæ premeretur caseus urbi 1*,
Non unquam gravis ære 15 domum mihi dextra redibat.

11

[blocks in formation]

6

3. Nostræ. Mantua. 4. Depellere. Llevar á vender las crias destetadas; como dice en otra parte depulsos a lacte.

5. Componere. Comparar. 6. Quæ tanta.... causa. ¿Qué necesidad tan urgente?

7. Libertas. Habla de la libertad como si fuese diosa.

20

25

30

35

8. Inertem. Descuidado. 9. Candidior. Es una expresion poética para denotar la vejez; y parece que alude Virgilio á los esclavos de su tiempo, que muchas veces, siendo ya de edad avanzada conseguian su libertad, rescatándose con su peculio.

10. Respexit tamen. Pero al fin volvió á mí sus ojos, su semblante apacible.

11. Peculi. Es apócope por peculii. Peculio era el dinero que podian adquirir y guardar los esclavos de sus gages y propinas.

12. Multa victima. Muchas reses para el sacrificio.

13 Sæptis. Apriscos, rediles,

setos.

14. Urbi. Mantua.

15. Non unquam gravis ære.

3

Nos patriæ fines et dulcia linquimus arva,
Nos patriam fugimus 2; tu, Tityre, lentus in umbrâ,
Formosam resonare doces Amaryllida silvas.

TITYRUS.

O Melibœe, deus nobis hæc otia fecit:
Namque erit ille mihi semper deus;
illius aram
Sæpè tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.
Ille meas errare' boves, ut cernis, et ipsum
Ludere quæ vellem calamo permisit agresti.

8

9

MELIBOEUS.

Non equidem invideo, minor magìs, undique totis
Usque adeò turbatur 10 agris! En ipse capellas
Protenus æger ago 11; hanc etiam vix, Tityre, duco;
Hic inter densas corylos modò namque gemellos,
Spem gregis, ah! silice in nudâ connixa reliquit.
Sæpè malum hoc nobis, si mens non læva fuisset 12,
De cœlo tactas 15 memini prædicere quercus.
Sæpè sinistra cavâ prædixit ab ilice cornix 14.
Sed tamen, iste deus qui sit, da, Tityre, nobis 18. ̧

to, que se llamaba tambien en latin stipula, calamus, arundo, buxus, fistula, tibia.

1. Nos patriæ fines. No por voluntad nuestra, sino forzados por la violencia de los agresores.

2. Patriam fugimus. Salimos desterrados.

3. Lentus. Ocioso, á placer, sin cuidado.

4. Deus. Octaviano Augusto. 5. Otia fecit. Es el autor, la causa de esta mi paz, seguridad y sosiego.

6. Imbuet. Bañará con su sangre.

7. Errare. Que anduviesen libres, sueltas.

8. Et ipsum ludere. Y que yo mismo me divirtiese en componer y cantar versos.

9. Calamo agresti. Lo mismo

ΙΟ

15

que tenui avena; y alude al estilo
humilde y llano que piden los versos
bucólicos.

10. Usque adeò turbatur. Es
tanta la confusion y llanto en toda
esta comarca, que me admiro de
verte á ti solo tan sosegado y con-
tento.

11. En ipse capellas protenus æger ago. Mírame siño á mí, lleno de tristeza, sacar de aquí mis cabras.

12. Si mens non læva fuisset. A no estar ciego, ofuscado, sin

seso.

13. De cœlo tactas. Heridas del rayo.

14. Sinistra.... cornix. La funesta corneja.

15. Da.... nobis. Dinos. Dare significa lo mismo que dicere. Así dice Terencio, in Heaut.:-Nunc,

ར་

TITYRUS.

1

Urbem quam dicunt Romam, Melibœe, putavi,
Stultus ego, huic nostræ3 similem, quò sæpè solemus
Pastores ovium teneros depellere fetus.

5

Sic canibus catulos similes, sic matribus hædos
Nôram sic parvis componere magna solebam.
Verùm hæc tantùm alias inter caput extulit urbes
Quantùm lenta solent inter viburna cupressi.

MELIBOEUS.

6

Et quæ tanta fuit Romam tibi causa videndi?

9

TITYRUS.

Libertas: quæ, sera, tamen respexit inertem,
Candidior postquam tondenti barba cadebat;
Respexit tamen 10, et longo post tempore venit,
Postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.
Namque, fatebor enim, dum me Galatea tenebat,
Nec spes libertatis erat, nec cura peculî 11.
Quamvis multa meis exiret victima 12 sæptis 13,
Pinguis et ingratæ premeretur caseus urbi 1a,
Non unquam gravis ære 15 domum mihi dextra redibat.

quamobrem has artes didicerim paucis dabo; como tambien accipere se toma por audire. Virgilio: Accipe nunc Danaûm insidias.

1. Urbem. Titiro no responde inmediatamente á la pregunta de Melibeo; sino antes con la sencillez de pastor se pone á describir la grandeza de Roma.

2. Stultus ego. Como quien no sabe hacer juicio de las cosas simples.

3. Nostræ. Mantua.

4. Depellere. Llevar á vender las crias destetadas; como dice en otra parte depulsos a lacte.

5. Componere. Comparar. 6. Quæ tanta.... causa. ¿Qué necesidad tan urgente?

7. Libertas. Habla de la libertad como si fuese diosa.

8. Inertem. Descuidado.

20

25

30

35

9. Candidior. Es una expresion poética para denotar la vejez; y parece que alude Virgilio á los esclavos de su tiempo, que muchas veces, siendo ya de edad avanzada conseguian su libertad, rescatándose con su peculio.

10. Respexit tamen. Pero al fin volvió á mí sus ojos, su semblante apacible.

11. Peculi. Es apócope por peculii. Peculio era el dinero que podian adquirir y guardar los esclavos de sus gages y propinas.

12. Multa victima. Muchas reses para el sacrificio.

13 Sæptis. Apriscos, rediles,

setos.

14. Urbi. Mantua.

15. Non unquam gravis ære.

« PreviousContinue »