10 accusati post sepulturam, decretumque ut more maiorum punirentur. et Nero intercessit, mortem sine arbitro permittens. ea caedibus peractis ludibria adiciebantur. (12) Publius Gallus eques Romanus, quod Faenio Rufo intimus et Veteri non alienus fuerat, aqua atque igni prohibitus est. sliberto et accusatori praemium operae locus in theatro inter viatores tribunicios datur. et mensis qui Aprilem eundemque Neroneum sequebatur, Maius Claudii, Iunius Germanici vocabulis mutantur, testificante Cornelio Orfito, qui id censuerat, ideo Iunium mensem transmissum, quia duo iam Torquati ob scelera interfecti infaustum nomen Iunium fecissent. (13) Tot facinoribus foedum annum etiam dii tempestatibus et morbis insignivere. vastata Campania turbine ventorum, qui villas arbusta fruges passim disiecit, pertulitque violentiam ad vicina urbi; in qua omne mortalium genus vis pestilentiae depopulabatur, nulla caeli intemperie, quae occurreret oculis. sed domus corporibus exanimis, itinera funeribus com15 plebantur. non sexus, non actas periculo vacua. servitia perinde et in3. Habet Publius omnibus litt. M. · Faenio] Fenio M. h. l., B. 5. premium opere M. 9. iunctum M. Correxit Lipsius. 10. faedu mannum M, non faedum dii M: di B. in annum, ut narratur apud Bekkerum. 12. ad uienia urbi (non ad menia urbi) M. Correctum in Agr. Reg. Spir. 14. occurret M. inter -- infra mediam vitae humanae partem ege- | Tacitus memoriae tradere voluit, vilem rit; decepti nimirum 13, 13., ubi prima | adulationem etiam viri tam illustris, quam aetas Neroni adolescenti tribuitur. fuerat Orfitus, utpote qui, dum haec censet, huiusmodi causam aboliti nominis Iunii mensis attulerit. Cornelio Orfito] consule a. 804. Cfr. 12, 41. transmissum] omissum, in Fastis praeteritum atque oblivioni traditum in luniae gentis dedecus, postquam ci substitutum erat Germanici nomen. Similis insania Commodi teste Lampridio II. p. 505. Hack.: Menses quoque in honorem eius pro Augusto Commodum, pro Septembri Herculem, pro Octobri Invictum, pro Novembri Exsuperatorium, pro Decembri Amazonium ex signo ipsius adulatores vocabant. Atque superest titulus, cui inscriptum ... IDVS COMMODAS. Inscrr. m. Lat. N. 884. Ad usum ν. transmittere cfr. etiam Hist. 4, 9. Torquati] Iunii Silani Torquati, de quibus 15, 35. et 16, 8. post sepulturam] Eorum mortem se ignorare simulabat Nero. more maiorum] Cfr. 2, 32. Suet. Ner. 49. sine arbitro] alieno; centurione puta, qui missus a principe eam praescriberet vel etiam ipse exsequeretur. Cfr. C. 33: mortis arbitrium. 12. Faenio Rufo] 15, 66. 68. viatores tribunicios] Qui spectasse videntur non abiuncto a tribunis loco (utique pone eos), uti iis apparere possent. Hoc autem inter praemia, quia tribunos honestissimo loco spectasse vel hinc colligas, quod Julio Caesari inter honores decretum: καθέζεσθαι ἐπὶ τοῦ ἀρχικοῦ δίφρου πανrayỷ xhǹv év taïz xavηyúgɛow ¿чngiσαντο. τότε γὰρ ἐπί τε τοῦ δημαρχικοῦ βάθρου καὶ μετὰ τῶν ἀεὶ δημαρχούντων dságaodai Elaßɛ. Dio 44, 4. Itemque postea Augusto : ἐπὶ τῶν αὐτῶν βάθρων συγκαθέζεσθαι τοῖς δημάρχοις ἔλαβε. 13. vis pestilentiae] Videtur fuisse chole49, 15. LIPS. · Neroneum] Cfr. 15, 74. ra morbus, quem sic describit Aretaeus Germanici] Nam integrum Neronis nomen Lib. 2, 5. Ed. Boerhave p. 17: 'H zoerat Nero Claudius Caesar Augustus Ger- λέρη παλίνοςσός ἐστι φορὴ τῆς ὕλης testificante] «Scilicet in com- τῆς ἐν τῷ παντὶ ἐς τὸν στόμαχον καὶ mentariis, unde haec Tacitus hausit.» τὴν κοιλίην καὶ τὰ ἔντερα, ὀξύτατον WALTH. Immo in senatu, ut 12,7: Haud xax óv ἦν δὲ ἐς τελευτὴν ἥκῃ τὸ defuere, qui certatim, si cunctaretur Cae- xaxóv, àràg idpoi wvdęwrog άφωsar, vi acturos testificantes cet. Nimirum | viŋ, oqvyμol oμixpóraroi xai auxrý manicus. genua plebes raptim exstingui, inter coniugum et liberorum lamenta, qui dum assident, dum deflent, saepe eodem rogo cremabantur. equitum senatorumque interitus, quamvis promiscui, minus flebiles erant, tamquam communi mortalitate saevitiam principis praevenirent. Eodem anno delectus per Galliam Narbonensem Africamque et Asiam s habiti sunt supplendis Illyricis legionibus, ex quibus aetate aut valetudine fessi sacramento solvebantur. cladem Lugdunensem quadragies sestertio solatus est princeps, ut amissa urbi reponerent; quam pecuniam Lugdunenses ante obtulerant urbis casibus. (14) G. Suetonio L. Telesino consulibus Antistius Sosianus, factitatis 10 in Neronem carminibus probrosis exsilio, ut dixi, multatus, postquam id honoris indicibus tamque promptum ad caedes principem accepit, inquies animo et occasionum haud segnis Pammenem eiusdem loci exsulem 4. seuit. M. tanq. M B. 1. ext. M. 5. dilectus M. asyam M. - 6. Illyricis] illiricis M, Illyrici B. Cfr. 1, 16: Pannonicas legiones. Ibid. 31: Germanicae legiones cet. valetudine M: valitudine B. 7. sextertio M. 9. urbis del Furia: turbis M (ex geminata litt. t), turbidis cum aliis Codd. et Edd. vett. B. - 10. G. M: Gaio B. L. M: Lucio B. 12. tanquã M. Correctum in aliis Codd. et Edd. vett. cos. M. cedes M. - 11. exilio M. dere debuit multo probabiliori Furiae con iecturae. 14. G. Suetonio] Paullino, persaepe a Tacito memorato, ut 14, 29. Agr. 5. 14. 16. cet. Plin. H. N. 5, 4: Suetonius Paullinus, quem consulem vidimus, primus Romanorum ducum transgressus quoque Atlantem aliquot milium spatio. L. Telesino] Laudat ut philosophum et insignem virum plus uno loco Philostratus: 4, 40. 7, 11. 8, 12: doлaoáμevos μãλlov to φεύγειν ὡς φιλόσοφος ἢ ὡς ὕπατος μévεiv τατοι, οκόσοι ἐπὶ ξυγκοπῇ· ἐντάσιες | ἐμέτου ξυνεχέες κενεαί, προθυμίαι τενεσμώδεις, ξηραί, ἄχυλοι· θάνατος ἐπώ. δυνος καὶ οἴκτιστος σπασμῷ καὶ πνιγὶ | καὶ ἐμέτῳ κενῷ. cremabantur] Sensus rapida Taciti brevitate paene obscuratus hic est: «qui dum deflent, tam subito ipsi sunt correpti pestilentia et exstincti, ut eodem rogo cremari possent.» DOED. Nihil equidem obscuri hoc in loco video: «dum assident, dum curant, quantum possunt, aegrotos, ipsi morbo pestilente correpti ei intra brevissimum tempus succumeundemque exsulasse ea re sub bebant, adeo ut uno eodemque rogo simul Domitiano scribit. Nomen ei fuit C. Luccremari possent.» (Ad v. assident cfr. Ho- cius vel Lucius Telesinus ut est in Inscr. rat. Sat. 1, 1, 81: habes qui Assideat, (Pighiana) apud Grut. p. 1102, 4. demonfomenta paret cet.) cladem Lugdunen- stratum Ruperto Ep. 48. p. 447. Adde sem] ex incendio conceptam, quod denar- Ryckium ad h. 1. et Pagium Crit. Bar. ad rat et deplorat Seneca Ep. 91: in hac h. a. Unde putem fuisse in Tacito Lucio ruina una nox interfuit inter urbem maxi- | vel Luccio Telesino, et librarios, qui praemam et nullam cet. Accidit centesimo nomen esse putarent, hinc dedisse L. Teanno a colonia deducta, eodem Seneca notante, ut solatium hoc tarde adhibitum a Nerone sit, septimo post incendium anno. Nam deducta Lugdunum a Munatio Planco a. u. 711. LIPS. Neque adeo magnum fuit solatium Francorum Gallicorum 738240. urbis casibus] Puto, cum incendium aliquod ingens urbem Romam afflixisset, res alioquin ignota. Nimis infinitum vulgatum illud turbidis locum ce et Chaldaeorum arte famosum, eoque multorum amicitiis innexum, similitudine fortunae sibi conciliat. ventitare ad eum nuntios et consultationes non frustra ratus, simul annuam pecuniam a P. Anteio ministrari cognoscit. neque nescium habebat Anteium caritate Agrippinae invisum Neroni, s opesque eius praecipuas ad eliciendam cupidinem, eamque causam multis exitio esse. igitur interceptis Anteii litteris, furatus etiam libellos quibus dies genitalis eius et eventura secretis Pammenis occultabantur, simul repertis quae de ortu vitaque Ostorii Scapulae composita erant, scribit ad principem magna se et quae incolumitati eius conducerent adlaturum, 10 si brevem exsilii veniam inpetravisset: quippe Anteium et Ostorium imminere rebus, et sua Caesarisque fata scrutari. exin missae liburnicae, advehiturque propere Sosianus. ac vulgato eius indicio inter damnatos magis quam inter reos Anteius Ostoriusque habebantur, adeo ut testamentum Anteii nemo obsignaret, nisi Tigellinus auctor exstitisset. monitus prius 15 Anteius ne supremas tabulas moraretur. atque ille hausto veneno, tarditatem eius perosus intercisis venis mortem adproperavit. (15) Ostorius longinquis in agris apud finem Ligurum id temporis erat, eo missus cen 1. chaldeorum M. innixum M. Emendavit Lipsius. 2. Habet consultationes M, non consolationes Puteolani. 3. simul an (in versus fine) annuam M. — a 6. antegi M. 8. scribita ad M. inp. M: imp. B. 11. exim M. monitus prius Anteio M, monito prius Anteio suspicabatur suppma stabulas M. 16. adpr. M: appr. B. 10. exilii M. ext. M. - panteio M, a Publio Anteio B. - nuntios 9. incolumi14. antei M. auctor. At abruptiore hoc sermone monitus prius Anteius rapidior fit narratio. prius] antequam Tigellinus Anteii amicis pavore perculsis auctor exstitisset eius testamentum obsignandi. Fieri enim poterat, ut Anteius ipse nollet omnino testamentum facere, ita ut irritum fuisset illud consilium. Testes autem ad eam rem septem erant necessarii. Cfr. Gaius 2, 119. et 147: si septem testium signis signata sint testamenta cet. Ulpianus 28, 6: si signa sulae nobis ignotae. Vide 1. 1. et consultationes] Ev dià dvoïv pro nuntios, qui eum consultarent. dies genitalis] ipse sane notus erat, quia quotannis ab Anteio eiusque amicis celebrabatur; sed occultabatur eiusdem horoscopus a Pammene computatus. Ostorii Scapulae] Publii, de quo 12, 31. 35. 38. 39. Agr. 14. Huius autem viri peritia atque strenuitas militaris ab Anteio celebrata per se ipsa, etiam sine ulla comparatione, effeminatae Neronis vitae opposita tyrannum maximoperetum testamentum sit non minus quam seoffendere debebat. ptem testium civium Romanorum signis. — ne supremas tabulas moraretur] aut illico testamentum faceret signandumque curaret; quo satis clare ei instans mortis necessitas significabatur. Argutatur in his Ernestius explicans: «testamentum morantur, qui non moriuntur, ut id cognosci et ad effectum venire non possit.»> - Ostorium] Marcum, Publii Ostorii Scapulae in Britannia mortui (12, 39.) filium. imminere rebus] dictum per euphemismum quendam pro moliri de occupando principatu (ut ait Cic. de Rep. 2, 35.) et utcunque inter ipsos dividendo; qu'ils avaient des vues sur l'empire Burnouf, qu'ils menaçaient l'état Lou- | andre. monitus] Difficilis est optio inter vulgatam lectionem et Acidalianam a Doederleinio praelatam, monito prius Anteio, quoniam pro utraque par est Medicei auctoritas. Sane monito in monitus mutari poterat ex falsa accommodatione ad v. turio, qui caedem eius maturaret. causa festinandi ex eo oriebatur quod Ostorius multa militari fama, et civicam coronam apud Britanniam meritus, ingenti corporis robore armorumque scientia metum Neroni fecerat ne invaderet pavidum semper et reperta nuper coniuratione magis exterritum. igitur centurio, ubi effugia villae clausit, iussa imperatoris Ostorio 5 aperit. is fortitudinem saepe adversum hostes spectatam in se vertit. et quia venae quamquam interruptae parum sanguinis effundebant, hactenus manu servi usus ut inmotum pugionem extolleret, adpressit dextram eius iuguloque occurrit. (16) Etiam si bella externa et obitas pro re publica mortes tanta 10 casuum similitudine memorarem, meque ipsum satias cepisset aliorumque taedium exspectarem, quamvis honestos civium exitus, tristes tamen et continuos aspernantium. at nunc patientia servilis tantumque sanguinis domi perditum fatigant animum et maestitia restringunt. neque aliam defensionem ab iis quibus ista noscentur exegerim quam ne oderim 15 tam segniter pereuntes. ira illa numinum in res Romanas fuit, quam non, ut in cladibus exercituum aut captivitate urbium, semel edito 3. ingenti corporis (in versus fine) corporis armorumque M. Emendavit Beroaldus. 4. coniuratione M. 5. in. P. (cum lin.) ostorio M. 6. Habet saepe adversum hostes M, non adversum hostes saepe, ut edebant ante Waltherum. 7. quanquam MB. 8. inm. M: imm. B. 12. tedium exp. M. 1. cedem M. M: appr. B. 15. his M. 2. brittanniam M. 10. re p. M. est in Guelf. et apud Puteolanum. 17. captivitate M. civis decus meruit. adpr. · 13. continuo M. 14. mest. edito M editam B, quod iuguloque occurrit] | contemnere et odisse nunquam in mentem mihi venire potuit.» (Comparat Doederlein Terent. Ad. 4, 1, 14: Hisce opera ut data sit, id est, ut hisce operam datam esse dicas.) Qu'on me permette toutefois, et c'est la seule excuse que j'invoque auprès de ceux qui liront cet ouvrage, de ne point hair les hommes qui se laissaient tuer avec tant de lâcheté. Louandre. (Ceterum prorsus aliter, sed vix recte, Gronovius exposuit: «Causam reddit, cur non oderit, hoc est, non omiserit eorum mentionem. Id enim odisse vocat.») Falsam lectionem Agr. oderint probavit Oberlinus sic exponens: «Petit a lectoribus auctor, ut defensionem hanc segniter pereuntium admittant neque eos oderint, cum fatalis deorum ira subsit. Dent igitur illorum posteritati, ut illustrium nominum memoria conservetur.»> captivitate urbium] pro expugnatione scripsit etiam Hist. 3, 70. semel edito] «postquam semel de ea re proditum, narratum est.» DUEBN. Est ergo participium illud absolute positum omisso substantivo imprimis frequens apud Tacitum. 1, 46: cognito. 1, 49: 16. meque aliorumque] Nota duplex que pro et et, ut Liv. 24, 19: quique Campanorum quique Hannibalis militum erant. 42, 14: quaeque dicta ab rege quaeque responsa erant. satias] Amat hanc formam Tacitus. Cfr. 3, 30. 54. 6, 38. Drakenb. ad Sil. 4, 110. Heindorf ad Cic. N. D. 3, 38, 90. at nunc] «Supple cogitatione: multo etiam magis tale taedium exspecto; nam patientia restringunt. DOED.» Proprie tamen haec vv. ad solius Taciti maestitiam referuntur, exspectantis, quemadmodum par erat, ut eundem affectum sensuri forent lectores. defensionem] «excusationem, cur patientiae illius servilis similes fere exitus tam fuse lateque enararrim.»> ne oderim] id est, «ne odisse dicar, videar, neque lectores opinentur me nescio quo odio ac despicientia actum in homines, qui tam segniter perierunt, eorum mortes tam accurate commemorasse; nam fuit ea non hominum culpa, sed ira numinum, quocirca illos transire licet, detur hoc illustrium virorum posteritati, ut quomodo exsequiis a promiscua sepultura separantur, ita in traditione supremorum accipiant habeantque propriam memoriam. (17) paucos quippe intra dies, eodem agmine, Annaeus Mela, Cerialis Anicius, Rufius Crispinus ac Petronius cecidere, Mela et Crispinus equites Romani, dignitate senatoria. nam hic quondam praefectus praetorii et consularibus insignibus donatus, ac nuper crimine coniurationis in Sardiniam exactus, accepto iussae mortis nuntio semet interfecit. Mela, quibus Gallio et Seneca, parentibus natus petitione honorum abstinuerat per ambitionem praeposteram, ut eques 10 Romanus consularibus potentia aequaretur; simul adquirendae pecuniae brevius iter credebat per procurationes administrandis principis negotiis. idem Annaeum Lucanum genuerat, grande adiumentum claritudinis. quo 1. exeq. M. 2. Habet h. 1. promiscua M. supmorum M. (Habet Mela M, non Mella, ut est in multis Edd.) M: ac C. Petronius Rhenanus, ac Gaius Petronius B. M. 10. adq. M: acq. M. 12. anneum M. 4. anneus M. ac Petronius rufus M. intellecto. H. 2, 64: nuntiato cet. Vulgato | damnationem praevenit. Quod si est, bene editum si usus esset, quomodo et cur in edito transierit, exputari vix posset. transire] nunquam ad eam rem reverti. promiscua sepultura] qualis esse solet hominum de plebe. 17. eodem agmine] Nolim explicare «una inducti in senatum», id quod in quattuor caussis tam diversis fieri vix poterat: sed «statim unus post alterum», coup sur coup Burnouf, à la file Louandre. dignitate senatoria] sive illustres, censum senatorium possidentes et lato clavo permissu imperatoris utentes. DUEbn. Cfr. 2, 59. 11, 4. Marquardt Hist. Eq. Rom. p. 57. quondam] sub Claudio. 11, 1. Gallio] 15, 73. ambitionem] quo homines mirarentur, crebroque de eo inter se sermocinarentur, cur diversus in hoc a fratribus, honoribus abstineret; sed haec ambitio erat praepostera, prava atque perversa, quia solitae aliorum ambitioni prorsus contraria. per procurationes] Ad quas soli equites aut liberti admissi. LIPS. Cfr. 2, 59. negotiis] Haec vv. ablativi epexegeseos causa additi sunt, notante Doederleinio. Scilicet clarius indicare Tacitus voluit, in cuius generis procurationibus Mela versatus sit. dum rem familiarem] Hieronymus in Eusebiano Chronico: L. Annaeus Mela, Senecae frater et Gallionis, bona Lucani poëtae, filii sui, a Nerone promeretur. Quae si vera lectio, opinandum a fisco aut fiscalibus quaedam abrepta et retenta. Sed ego ambigo neque censeo publicata bona, quia sua manu cecidit et | | in Eusebio corrigas et ad haec Taciti: ob bona Lucani poëtae, filii sui, a Nerone perimitur. LIPS. Immo etiam sine filii bonis erat homo ditissimus; non ergo ea unica interitus causa. (De Lucani divitiis cfr. Iuvenal. 7, 79.) Atque in Roncallii Editione p. 435. nulla omnino est lectionis varietas. requirit] Lucani debitores appellat, debita exigit. accusatorem] Nempe Fabius ille videtur debuisse Lucano certis nominibus, quae dum nimis diligenter exigit Mela, eius odium commovit. ERN. fingitur] «At Med. finguntur ; - - si vere, mixta neutro plurali et substantive accipiendum, pro mixta consilia, ut 15, 68: consilia cum Vestino non miscuerant. Agr. 38: miscere invicem consilia aliqua; et scientia ablativus causae est.» DOED. Incredibilia haec mihi videntur, ac puto finguntur ortum esse ex perperam intellecto v. scientia, quasi vero hoc esset neutr. num. plur. ad eum] culpae convincendum, quam aliter quam propera morte luere non posset. — additur] I. Fr. Gronovius voluit querentem scripsisse; sed additur cum nominativo constructum, ut dicitur, fertur cet. Notandum hoc erat imprimis, quia Burnouf cum Reg. Corb. Bud. Spir. nuper edidit scripsisset, adnotans: Il s'agit évidemment d'une phrase ajoutée, par la main d'un faussaire, au codicille de Méla; id quod falsissimum est; additur enim significat «totam rem haud prorsus certam esse, tradi tamen a nonnullis; se eam in medio relinquere.> |