Ῥωμαίων δὲ ὁ δῆμος, τῶν ἐν πολέμῳ τε καὶ πόλιορκία κακῶν ἀήθεις παντάπασιν ὄντες, ἐπειδὴ τῇ μὲν ἀλουσίᾳ ἐπιέζοντο καὶ τῶν ἀναγκαίων τῇ ἀπορίᾳ, φυλάσσειν δὲ ἄϋπνοι τὸν περίβολον ἠναγκάζοντο, καὶ τὴν πόλιν ἁλώσεσθαι οὐκ εἰς μας 5κρὰν ὑπετόπαζον, ἅμα δὲ καὶ τοὺς πολεμίους ἑώρων τούς τε ἀγροὺς καὶ τἄλλα πάντα ληιζομένους, ἤσχαλλόν τε καὶ δεινὰ ἐποιοῦντο, εἰ οὐδὲν αὐτοὶ ἠδικηκότες πολιορκοῖντό τε καὶ ἐς του σοῦτον κινδύνου μέγεθος ἥκοιεν. ἐν σφίσι τε αὐτοῖς ξυνιστάμε ναι Βελισαρίῳ ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς ἐλοιδοροῦντο, ὅς γε οὐκ ἀξιό10 χρεων πρὸς βασιλέως λαβὼν δύναμιν ἐτόλμησεν ἐπὶ Γότθους P 362 στρατεύεσθαι. ταῦτα δὲ καὶ οἱ ἐκ βουλῆς, ἣν σύγκλητον και λοῦσι, Βελισαρίῳ ἐν παραβύστῳ ὠνείδιζον. ἅπερ Ουίτιγις πρὸς τῶν αὐτομόλων ἀκούσας ξυγκρούειν τε αὐτοὺς ἔτι μᾶλλον ἐθέλων καὶ ἐς πολλὴν ταραχὴν ἐμπεσεῖσθαι τὰ Ῥωμαίων πράγματα ταύ- Η 197 15τῃ οἰόμενος, πρέσβεις παρὰ Βελισάριον ἄλλους τε καὶ Αλβην ἔπεμψεν. ο, ἐπειδὴ ἐς ὄψιν τὴν Βελισαρίου ἀφίκοντο, παρόντων τε τῶν ἐκ βουλῆς καὶ ὅσοι τοῦ στρατοῦ ἄρχοντες ἦσαν, έλεξαν τοιάδε,, Πάλαι, ὦ στρατηγέ, τοῖς ἀνθρώποις εὖ τε καὶ καλῶς διώρισται τὰ τῶν πραγμάτων ὀνόματα. ἐν οἷς ἓν τόδε 20ἐστὶ, θράσος κεχώρισται ἀνδρείας. τὸ μὲν γὰρ αὐτῶν οἷς ἂν προσγένοιτο, ξὺν ἀτιμίᾳ ἐς κίνδυνον ἄγει, τὸ δὲ δόξαν ἀρετῆς Β ἱκανῶς φέρεται. τούτων θάτερόν σε εἰς ἡμᾶς ἤνεγκεν. ὁπότε 4. ἠναγκάζοντο ] ἠναγκάζετο L. 5. ἑώρων] Vulgo ἑώρουν. om. L. Populus vero Romanus, incommodorum belli obsidionisque omnino insolens, cum et illuvie et annonae penuria premeretur, atque in muris cogeretur excubare pervigil, ac venturam brevi urbem putaret in potestatem hostium, a quibus interea agros caeteraque omnia vastari videbat; graviter commotus indignabatur, quod immerens obsideretur, et in tantum discrimen veniret. Quare collecti cives, aperte Belisario maledicebant; quod ab Imperatore minoribus, quam par esset, copiis instructus, non dubitasset bellum suscipere Gotthicum. Eadem Patres Curiae, quam appellant Senatum, Belisario occulte exprobrabant. Quae cum Vitigis ex transfugis audisset, ut accenderet offensionem, qua rem Romanam valde turbatum iri existimabat, Legatos, in quibus erat Albes, ad Belisarium misit: qui ad eius conspectum admissi, praesentibus Senatoribus cunctisque exercitus Ducibus, orationem hanc habuerunt. Sapienter olim, Magister militum, assignarunt homines rerum nominibus certa discrimina: quorum e numero istud profertur: Temeritas a Fortitudine diversa est. Nam illa quidem si quos occupaverit, eos turpiter in periculum coniicit: haec vero virtutis laudem amplissimam refert. Harum certe altera te ad ρον μέντοι, αὐτίκα δηλώσεις. εἰ μὲν γὰρ ἀνδρείᾳ πιστεύων ἐπὶ Γότθους ἐστράτευσας (ὁρᾶς γὰρ δή που ἀπὸ τοῦ τείχους καὶ τὸ τῶν πολεμίων στρατόπεδον), καὶ σοὶ ἀνδραγαθίζεσθαι, ὦ γεν ναῖε, διαρκῶς πάρεστιν· ἢν δέ γε θράσει ἐχόμενος ἐφ' ἡμᾶς ὥρμησαι, πάντως σοι καὶ μεταμελήσει τῶν εἰκῆ πεπραγμένων. 5 τῶν γὰρ ἀπονενοημένων αἱ γνῶμαι, ὅταν ἐν τοῖς ἀγῶσι γένων ται, μετανοεῖν φιλοῦσι. νῦν οὖν μήτε Ρωμαίοις τοῖσδε περαι τέρω τὴν ταλαιπωρίαν μηκύνεσθαι ποίει, οὓς δὴ Θευδέριχος ἐν βίῳ τρυφερῷ τε καὶ ἄλλως ἐλευθέρῳ ἐξέθρεψε, μηδὲ τῷ Γότ Ο θων τε καὶ Ἰταλιωτῶν δεσπότῃ ἐμποδὼν ἵστασο. πῶς γὰρ οὐκ 10 ἄτοπον, σὲ μὲν οὕτω καθειργμένον τε καὶ τοὺς πολεμίους κατε πτηχότα ἐν Ῥώμῃ καθῆσθαι, τὸν δὲ ταύτης βασιλέα ἐν χαρακώματι διατρίβοντα τὰ τοῦ πολέμου κακὰ τοὺς αὐτοῦ κατηκόους ἐργάζεσθαι; ἡμεῖς δὲ σοί τε καὶ τοῖς ἑπομένοις ποιεῖσθαι ἤδη τὴν ἄφοδον κατ' ἐξουσίαν παρέξομεν, ἅπαντα τὰ ὑμέτερα αὐτῶν 15 ἔχουσι. τὸ γὰρ ἐπεμβαίνειν τοῖς τὸ σῶφρον μεταμαθοῦσιν οὔτε ὅσιον οὔτε ἄξιον τρόπου τοῦ ἀνθρωπίνου εἶναι νομίζομεν. ἡδέως δ ̓ ἂν καὶ Ῥωμαίους ἔτι ἐροίμεθα τούσδε, τί ποτε ἄρα Γότθοις ἐπικαλεῖν ἔχοντες ἡμᾶς τε αὖ καὶ σφᾶς αὐτοὺς προῒδοσαν, οἵ γε τῆς μὲν ἡμετέρας ἐπιεικείας ἄχρι τοῦδε ἀπέλαυσαν, νῦν δὲ καὶ 20 τῆς παρ ̓ ἡμῶν ἐπικουρίας εἰσὶν ἔμπειροι. 11. καθειργμένον] καθειργόμενον L. 19. αὖ excidit in P. 20. ἀπέλαυσαν] ἀπήλαυσαν vulgo: quod fortasse ferendum in Procopio. 21. ἡμῶν] ὑμῶν HL. versum nos impulit: utra autem ea sit, mox planum facies. Etenim si bellum Gotthis infers, fortitudine fretus, illius probandae facultas adest, praeclare vir; cum hostium castra moenibus adeoque tuis oculis subiecta sint. Sin armatus audacia in nos insurrexisti, facti utique temerarii te poenitet. Nam ubi in dimicationem ventum est, subire solet eorum animos poenitentia, qui rem ratione non inierunt. Nunc autem desine aerumnas his Romanis producere, quos Theodericus in deliciis ac summa libertate enutriit, nec iusto Gotthorum Italorumque domino impedimentum offer. Quo enim pacto non absurdum id fuerit, ut Romae sedeas inclusus, et prae hostium metu prodire renuens, dum urbis huius Rer, in castris agens, subditos suos belli damnis et incommodis afficit? Nos vero tibi tuisque potestatem dabimus abeundi cum rebus vestris. Nam nec fas, nec humanis moribus consentaneum esse ducimus, ad officium se et modestiam referentibus insultare. Quod ad Romanos spectat, lubenter eos interrogabimus, quo tandem crimine a Gotthis laesi, cum nos, tum se ipsi prodiderint, qui nostram hactenus experti benignitatem, iam etiam auxilium sibi a nobis oblatum vident. V 39 Τοσαῦτα μὲν οἱ πρέσβεις εἶπον. Βελιστήριος δὲ ἀμείβεται ὧδε, Ὁ μὲν τῆς ξυμβουλῆς καιρὸς οὐκ ἐφ ̓ ὑμῖν κείσεται. γνώμῃ γὰρ τῶν πολεμίων εἰώθασιν ἥκιστα πολεμεῖν ἄνθρωποι, ἀλλ ̓ αὐτόν τινα τὰ οἰκεῖα διατίθεσθαι νόμος, ὅπως ἂν αὐτῷ· δοκῇ ὡς 5 ἄριστα. φημὶ δὲ ὑμῖν ἀφίξεσθαι χρόνον, ἡνίκα ὑπὸ ταῖς ἀκάν θαις βουλόμενοι τὰς κεφαλὰς κρύπτεσθαι οὐδαμἤ ἕξετε. Ῥώ μην μέντοι ἑλόντες ἡμεῖς τῶν ἀλλοτρίων οὐδὲν ἔχομεν, ἀλλ ̓ ὑμεῖς ταύτης τὰ πρότερα ἐπιβατεύσαντες, οὐδὲν ὑμῖν προσῆκον, νῦν οὐχ ἑκόντες τοῖς πάλαι κεκτημένοις ἀπέδοτε. ὅστις δὲ ὑμῶν 10Ῥώμης ἐλπίδα ἔχει ἀμαχητὶ ἐπιβήσεσθαι, γνώμης ἁμαρτάνει. Ρ 363 ζῶντα γὰρ Βελισάριον μεθήσεσθαι ταύτης ἀδύνατον. τοσαῦτα μὲν καὶ Βελισάριος εἶπε. Ρωμαῖοι δὲ ἐν δέει μεγάλῳ γινόμενοι ἡσυχῆ ἐκάθηντο, καὶ οὐδὲν τοῖς πρέσβεσιν ἀντιλέγειν ἐτόλμων, καίπερ ἐπὶ τῇ ἐς Γότθους προδοσία πολλὰ πρὸς αὐτῶν κακιζόμε15 νοι, πλήν γε δὴ ὅτι Φιδέλιος αὐτοὺς ἐρεσχελεῖν ἔγνω. ὃς τότε τῆς αὐλῆς ὕπαρχος καταστὰς πρὸς Βελισάριον ἐτύγχανε, καὶ ἀπ ̓ αὐτοῦ πάντων μάλιστα ἔδοξε βασιλεῖ εὐνοϊκῶς ἔχειν. κα'. Οὕτω μὲν δὴ οἱ πρέσβεις ἐς τὸ σφέτερον στρατόπε- Β δον ἐκομίζοντο. καὶ ἐπεὶ αὐτῶν Οὐίτιγις ἐπυνθάνετο ὁποῖός τε 20 ἀνὴρ Βελισάριος εἴη καὶ γνώμης ὅπως ποτὲ ἀμφὶ τὴν ἐνθένδε ἀναχώρησιν ἔχων, ἀπεκρίναντο ὡς οὐκ εἰκότα Γότθοι ἐλπίζουσι, δεδίξεσθαι Βελισάριον ὅτῳ δὴ τρόπῳ οἰόμενοι. Οὐίτιγις δὲ 5. ἀφίξεσθαι ] ἀφί11. ταύτης P ex Vat. το 2. ξυμβουλῆς] ξυμβολῆς Grotius ex MS. Locutis haec Oratoribus Belisarius ita respondit. Deliberandi tempus non capiemus arbitrio vestro: neque enim is est hominum mos, ut de hostium sententia bellum gerant: at rem quisque suam tractare solet, prout optimum factu iudicat. Vobis autem praedico futurum tempus, cum sub sentibus capita voletis abdere, nec reliquum ibi locum habebitis. Nos demum potiti Roma nihil alienum tenemus: at vos quam antea occupaveratis iniuria, antiquis dominis inviti nunc reddidistis. ~Caeterum si quis vestrum sperat fore ut Romam sine ullo conflictu ingrediatur, eum sua fallit opinio. Neque enim fieri potest, ut vobis urbem hanc Belisarius, quandiu vivet, relinquat. Secundum hanc Belisarii orationem, Romani metu perculsi ac taciti sedebant, nec audebant refellere Legatorum obiurgationem, proditos ab ipsis Gotthos vehementer querentium. Unus admodum Fidelius, quem Belisarius Praefectum Praetorio tunc creaverat, ausus eos verbis impetere, omnium maxime Imperatori studere visus est. 21. Ad sua reversi castra Oratores, quaerenti Vitigi, quis esset vir Belisarius, et quid animi ad discessum haberet, responderunt, spe vana teneri Gotthos, si Belisarium utcunque se territuros putarent. Quo Vi ταῦτα ἀκούσας, τειχομαχεῖν τε πολλῇ σπουδῇ ἐβουλεύετο καὶ τὰ ἐς τὴν τοῦ περιβόλου ἐπιβουλὴν ἐξηρτύετο ὧδε. πύργους ξυλί νους ἐποιήσατο ἴσους τῷ τείχει τῶν πολεμίων, καὶ ἔτυχέ γε τοῦ ἀληθοῦς μέτρου πολλάκις ξυμμετρησάμενος ταῖς τῶν λίθων ἐπιβολαῖς. τούτοις δὲ τοῖς πύργοις τροχοὶ ἐς τὴν βάσιν ἐμβεβλημέ-5 Ο καὶ πρὸς γωνία ἑκάστῃ ὑπέκειντο, οἳ δὴ αὐτοὺς κυλινδούμενοι ῥᾷστα περιάξειν ἔμελλον ὅπη οἱ τειχομαχοῦντες ἀεὶ βούλοιντο, καὶ βόες τοὺς πύργους ξυνδεδεμένοι εἷλκον. ἔπειτα δὲ κλίμακας πολλάς τε τὸ πλῆθος καὶ ἄχρι ἐς τὰς ἐπάλξεις ἐξικνουμένας ἡτοίμαζε καὶ μηχανὰς τέσσαρας, αἳ κριοὶ καλοῦνται. ἔστι δὲ ἡ 10 μηχανὴ τοιαύτη. κίονες ὀρθοὶ ξύλινοι τέσσαρες ἀντίοι τε καὶ ἴσοι ἀλλήλοις ἑστᾶσι, τούτοις δὲ τοῖς κίοσι δοκοὺς ὀκτὼ ἐγκαρΗ 198 σίας ἐνείροντες τέσσαρας μὲν ἄνω, τοσαύτας δὲ πρὸς ταῖς βάσε σιν ἐναρμόζουσιν. οἰκίσκου τε σχῆμα τετραγώνου ἐργαζόμενοι προκάλυμμα πανταχόθεν ἀντὶ τοίχων τε καὶ τείχους διφθέρας 15 D αὐτῇ περιβάλλουσιν, ὅπως ἥ τε μηχανὴ τοῖς ἕλκουσιν ἐλαφρὰ εἴη καὶ οἱ ἔνδον ἐν τῷ ἀσφαλεῖ ὦσιν, ὡς πρὸς τῶν ἐναντίων ἥκι στα βάλλεσθαι. ἐντὸς δὲ αὐτῆς δοκὸν ἑτέραν ἄνωθεν ἐγκαρσίαν ἀναρτήσαντες χαλαραῖς ταῖς ἁλύσεσι κατὰ μέσην μάλιστα τὴν μηχανὴν ἔχουσιν. ἧς δὴ ὀξεῖαν ποιούμενοι τὴν ἄκραν, σιδήρῳ 20 πολλῷ καθάπερ ἀκίδα καλύπτουσι βέλους, ἢ καὶ τετράγωνον, ὥσπερ ἄκμονα, τὸν σίδηρον ποιοῦσι. καὶ τροχοῖς μὲν ἡ μηχανὴ τέσσαρσι πρὸς κίονι ἑκάστῳ κειμένοις ἐπῆρται, ἄνδρες δὲ αὐτὴν 3. ἐποιήσατο ] ἐποιήσαντο L. 5. δὲ] δὴ L. 22. ἄκμονα] tigis audito, oppugnationem acriter inferre constituit, et quae ad moenia labefactanda valerent, ita paravit. Turres ligneas fecit, aequales hostili muro, cuius mensuram assecutus est, illas cum structura lapidea saepe componendo. Earum turrium basi, ad singulos angulos, suberant rotae, quarum lapsu facillime agerentur, quocunque vellent oppugnatores: ipsas demum iuncti boves trahebant. Deinde scalas paravit quamplurimas, quae ad pinnas pertingebant, ac machinas quatuor, quas Arietes vocant. Est autem eiusmodi machina. Ligneis columnis quatuor sic erectis, ut inter se oppositae et aequales stent, illis trabes inserunt transversas octo; nempe quatuor committunt supra, totidemque ad bases. Tum opus, ad cubiculi formam quadranguli, pro parietibus ac muro, undique circumtegunt coriis, ut et levis sit tractu machina, et, qui in ea sunt, tuti sint ab hostium telis. Aliam quoque trabem intus transversam, atque ex alto ad medium fere machinae spatium laxis catenis suspensam habent: cuius caput in mucronem desinens, non secus ac teli cuspidem, multo induunt ferro, incudis instar, quadrangulo. Machinam rotis quatuor, quae singulis columnis subiectae sunt, elatam, viri non minus L. οἱ ἐπειδὰν αὐ οὐχ ἧσσον ἢ κατὰ πεντήκοντα κινοῦσιν ἔνδοθεν. τὴν τῷ περιβόλῳ ἐρείσωσι, τὴν δοκὸν, ἧς δὴ ἄρτι εμνήσθην, Ρ 364 μηχανῇ τινι στρέφοντες ὀπίσω ἀνέλκουσιν, αὖθις δὲ αὐτὴν ξὺν ῥύμῃ πολλῇ ἐπὶ τὸ τεῖχος ἀφιᾶσιν. ἡ δὲ συχνὰ ἐμβαλλομένη 5 κατασεῖσαί τε ὅπη προσπίπτοι καὶ διελεῖν ῥᾷστα οἵα τέ ἐστι, καὶ ἀπ ̓ αὐτοῦ τὴν ἐπωνυμίαν ταύτην ἡ μηχανὴ ἔχει, ἐπεὶ τῆς δοκοῦ ταύτης ἡ ἐμβολὴ προὔχουσα πλήσσειν ὅπου παρατύχοι, καθά περ τῶν προβάτων τὰ ἄρρενα, εἴωθε. τῶν μὲν οὖν τειχομαχούντων οἱ κριοὶ τοιοίδε εἰσί. 10 Γότθοι δὲ πάμπολύ τι χρῆμα φακέλλων ἔκ τε ξύλων καὶ καλάμων ποιησάμενοι ἐν παρασκευῇ εἶχον, ὅπως δὴ ἐς τὴν τά- ν 40 φρον ἐμβαλόντες ὁμαλόν τε τὸν χῶρον ἐργάσωνται καὶ ταύτῃ δια- Β βαίνειν αἱ μηχαναὶ ἥκιστα εἴργωνται. οὕτω μὲν δὴ Γότθοι παρασκευασάμενοι τειχομαχεῖν ὥρμηντο. Βελισάριος δὲ μηχανὰς 15ἐς τοὺς πύργους ἐτίθετο, ἃς καλοῦσι βαλίστρας. τόξου δὲ σχῆμα ἔχουσιν αὗται, ἔνερθέν τε αὐτοῦ κοίλη τις κεραία προὔ χει, αὐτὴ μὲν χαλαρὰ ἠρτημένη, σιδηρᾷ δὲ εὐθείᾳ τινὶ ἐπικειμένη. ἐπειδὰν οὖν τοὺς πολεμίους ἐνθένδε βάλλειν ἐθέλουσιν ἄνθρωποι, βρόχου βραχέος ἐνέρσει τὰ ξύλα ἐς ἄλληλα νεύειν ποιοῦ 20σιν, ἃ δὴ τοῦ τόξου ἄκρα ξυμβαίνει εἶναι, τόν τε ἄτρακτον ἐν τῇ κοίλῃ κεραία τίθενται, τῶν ἄλλων βελῶν, ἅπερ ἐκ τῶν τύξων ἀφιᾶσι, μῆκος μὲν ἔχοντα ἥμισυ μάλιστα, εὖρος δὲ κατὰ τὸ C τετραπλάσιον. πτεροῖς μέντοι οὐ τοῖς εἰωθόσιν ἀνέρχονται, ἀλλὰ 12. ἐργάσωνται] ἐργάσονται Η. 15. βαλίστρας ] Αl. βαλλίστρας, intrinsecus movent; eaque muro applicita, trabem, cuius modo memini, machina agentes quadam, abducunt retro, et in murum magno cum impetu remittunt. Haec autem saepius repetita impressio eam habet vim, ut quamcunque in partem inciderit, eam facillime quatiat convellatque. Atque inde nacta nomen est machina, quod prominens trabis eiusce caput, quocunque sors tulerit, dare impetum soleat feriendo, quo modo ovium mares arietant. Ea demum forma est arietum, quibus murorum oppugnatores utuntur. Pararunt praeterea Gotthi innumeros lignorum arundinumque fasciculos, quibus iniectis complerent fossam et aequarent, ne machinae transitu prohiberentur. Sic instructi Gotthi oppugnare muros ardebant. Belisarius vero in turribus machinas locavit, quas appellant Balistas. Habent hae speciem arcus, infra quem cornu concavum prominet, catena laxa suspensum, ferreaeque virgae rectae incumbens. Qui inde volunt hostem appetere, ligna, quae sunt arcus capita duo, modici funis nexu coire cogunt, et cavo in cornu sagittam aptant, dimidio quidam sagittis aliis, quas arcubus mittunt, breviorem, sed latiorem quadruplo: nec pen |