Page images
PDF
EPUB

tritt, wird stark hervorgehoben von Arist. equit. 41, wo er xvάuotą genannt wird; er wird angeredet ibid. 50: & κυαμοτρώξ Δῆμε, λοῦσαι πρῶτον ἐκδικάσας μίαν, ἔνθου, ῥόφησον, ἔντραγ ̓, ἔχε τριώβολον. βούλει παραθῶ σοι δόρπον; Der Wursthändler wirft dem Paphlagonier ibid. 713 vor, dass er den Demos schlecht füttere: καθ', ὥςπερ αἱ τίτθαι γε, σιτίζεις κακῶς· μασώμενος γὰρ τῷ μὲν ὀλίγον ἐντιθεῖς, αὐτὸς δ' ἐκείνου τριπλάσιον κατέσπακας.

2. Die Zeit, der Tag, die Nacht, das Alter wird mit edax und dgl. verbunden: Ovid. Met. 15, 234 tempus edax rerum, tuque invidiosa vetustas, omnia destruitis vitiataque dentibus aevi paulatim lenta consumitis omnia morte. Ibid. 872 edax vetustas. Seneca in der Anth. lat. 131 (Meyer 1 p. 47) omnia tempus edax depascitur, omnia carpit. Rutil. Itiner. 1, 410 grandia consumsit moenia tempus edax. Shaksp. Sonn. 19 (Del. p. 126) devouring Time, vgl. Love's l. l. 1, 1 (Del. p. 9) spite of cormorant - devouring time. Petron. 187 (Anth. lat. ed. Meyer 1 p. 64) et Mausoleum concutiet sternetque dies, quoque altius exstat quodque opus, hoc illud carpet edetque magis. Lenau, Gedichte 2 p. 418: Als sie speisten ihre Nächte mit gehäuften Türkenleichen. Alter Prudent. Apoth. 1141 edax senium.

[ocr errors]

Vom

3. Von Abstracten sind die Sorgen, die Mühe, der Schmerz, das Vergessen, der Neid, die Liebe, der Stolz, die Eitelkeit, die Begierde, der Hass, das Glück hervorzuheben : Hesiod. op. 66 γυιοβόρους μελεδώνας, Theogn. 1324 σκέδα σov de μɛgíuvas vuoßógovs, Paul. Silent. 10, 8 (Jac. Anth. 4, p. 44) goovridi yvioßógw, Nonn. Dionys. 47, 53 Ivμoβόροι μελεδῶνες, vgl. Lycophron 259 ἐκεῖτό σ ̓, ὦ τάλαινα καρδία, κακὸν δάψει, umgekehrt bei Aesch. Choeph. 25: δι' αἰῶνος δ' ἰϋγμοῖσι βόσκεται κέαρ. Catull. 66, 23 cum penitus moestas exedit cura medullas, Hor. carm. 2, 11, 18 curae edaces, Valer. Fl. 5, 364 pulcrum longissima quando robur cura ducis magnique edere labores. Valer. Fl. 4, 470 quum

[ocr errors]

te exedit labor et miseris festina senectus. Oppian. Hal. 1, 302 μέχρις ἅπασαν ἄτην γυιοβόρους τε δύας ὀδύνας τε nanon, vgl. Paul. Silent. 82 (Jac. Anth. 4 p. 73) πollά σοι ἐκ βλεφάρων ἐχύθη περιτύμβια φωτῶν δάκρυα, δυς

[ocr errors]
[ocr errors]

τλήτῳ πένθεϊ δαπτομένων, Rhianus 1 θυμὸν ἔδουσι κατηpein nai óïsús. Virg. Aen. 12, 801 nec te tantus edat tacitam dolor, Stat. Theb. 2, 319 exedere animum dolor iraque demens. Vgl. Elegia de fortunae vicissitudine in der Anthol. lat. 920 (Meyer 2 p. 17) pectora moeror edit. Sil. 13, 665 nec edunt oblivia laudem. In der Beschreibung einer Statue des Momus bei einem unbekannten Dichter der Anthologie 273 (Jac. Anth. 4 p. 174) wird derselbe яaμgάуos und dýzτys (v. 7) genannt in einer auch in Bezug auf Körpertheile sehr ausgeführten Personification: Τάκερ δυστάνων ὀνύχων ἄπο, παμφάγε Μῶμε, τάκεο σὺ πρίων ἰοβόλους γένυας. νευρά σε μανύει τετανυσμένα, καὶ φλέβες άρθρων, καὶ κενεὰ σαρκῶν ψυχολιπὴς δύναμις, καὶ ῥικνοῖς φρίσσουσα περὶ κροτάφοισιν ἔθειρα. Vgl. Ovid. Amor. 1, 15, 39 pascitur in vivis livor; post fata quiescit, cum suus ex merito quemque tuetur honos, ibid. 1, 15, 1 quid mihi, livor edax, ignavos obiicis annos? Senec. Hipp. 493 edaxque livor dente degeneri petit, Mart. 11, 34 i nunc, livor edax. Vgl. Vomanus in der Anth. lat. 534 (Meyer 1 p. 188) livor, tabificum malis venenum, intactis vorat ossibus medullas et totam bibit artubus cruorem. Vgl. Soph. Ο. 681 δάπτει καὶ τὸ μήνδικον. Von der Liebe mythisch Paul. Silent. 18, 3 (Jac. Anth. 4 p. 47): ἤδη γὰρ μετὰ σάρκα δι' ὀστέα καὶ φρένας έρπει παμφάγον ἀσθμαίνων οὗτος ὁ πικρὸς Ἔρως. Vgl. Virg. Aen. 4, 66 est mollis flamma medullas. Seneca Hipp. 282 amor tacitas vorat penitus medullas. Paul. Silent. 7, 11 (Jac. Anth. 4 p. 43) γυιοβόρον γὰρ εἶχον ἀλωφήτου λιμὸν ἐρωμανίης, vgl. Arist. ran. 66 τοιουτοσὶ τοίνυν με δαρδάπτει πόθος Εὐριπίδου. Vom Stolze Shaksp. Troil. 3, 3 (Del. p. 75): how some men eats into another's pride, while pride is feasting in his wantonness. Suppl. 604: ξενικὸν ἀστικὸν θ' ἅμα ασμα πρὸς πόλεως φανὲν ἀμήχανον βόσκημα πημονῆς πέλειν. Man bemerke auch die Stellen von der Eitelkeit und Begierde bei Shaksp., wo das Bild von Thieren entlehnt ist: Rich. II 2, 1 (Del. p. 36) light vanity, insatiate cormorant, consuming means soon preys upon itself. Troil. 1, 3 (Del. p. 29) and appetite, an universal wolf, so doubly secon

[ocr errors]

Vom Schaden Aesch. λέγων διπλοῦν μία

ded with will and power, must make perforce an universal prey, and last eat up himself. Lenau, Gedichte 2 p. 59: Wenn Hass dir wurmt, der scharfe Herzensnager. Ibid. 1 p. 139: Woran das Glück nun der Aristokraten sich schwelgend mästet.

Von Gegeständen mechanischer Beschaffenheit ist die Lanze, das Schwert, das Gewand, die Lampe zu erwähnen: Hom. Il. 21, το ἐγχείη ἄρ ̓ ὑπὲρ νώτου ἐνὶ γαίῃ ἔστη ἱεμένη χροὸς ἄμεναι ἀνδρομέδιο, vgl. 21, 168. 11, 574. Vgl. Aesch. Eum. 791 (Herm.) aqɛioaι daïar oraλayμátan βρωτῆρας αἰχμάς, σπερμάτων ἀνημέρους. In individueller Ausführung mit Anklang an die homerischen Stellen ist bei Shaksp. Troil. 5, 10 (Del. p. 125) das Schwert personificirt: my half-supp'd sword, that frankly would have fed, pleas'd with this dainty bit, thus goes to bed, vgl. Henry IV I, 5, 4 (Del. p. 111) full bravely hast thou flesh'd thy maiden sword. Vgl. Troil. 5, 9 (Del. p. 124) rest, sword; thou hast thy fill of blood and death. Von dem vergifteten Gewande: Soph. Trach. 1054 Ἐρινύων ὑφαντὸν ἀμφίβληστρον πλευραῖσι προςμαχθὲν ἐκ μὲν ἐσχάτας βέβρωκε σάρκας, vgl. Eur. Med. 1160 πέπλοι δὲ λεπτοί, σῶν τέκνων δωρήματα, λευκὴν ἔδαπτον σάρκα τῆς δυςδαίμονος. Alcaeus Comicus bei Meineke,

fr. com. 2 p. 830 λύχνοι ἀδηφάγοι.

80. Διψῆν, δίψιος, πολυδίψιος, διψηρός, dipaléos, sitire, siticulosus.

1. Von Naturerscheinungen wird Argos bei Homer, z. B. Il. 4, 271 оhvdirov genannt, nicht mit Döderlein, hom. Glossar 1 p. 104, dureh,, vielvermisst, langentbehrt" zu erklären, sondern durch Eur. Alc. 560 ὅτανπερ Αργους δι ψίαν ἔλθω χθόνα, Strabo 8 p. 370 Πελοπόννησον διψηρὴν ovσav, Hor. epod. 3, 16 siticulosae Apuliae, Ovid. Fast. 4, 939 est canis, Icarium dicunt, quo sidere moto tosta sitit tellus. Vgl. dupía xóng bei Aesch. Ag. 495, Soph. Ant. 246. 429. Zu dieser Anschauung gehört auch Virg. Georg. 2, 212 jejuna glarea, vgl. Shaksp. Tit. Andr. 3, 1 (Del. p. 46)

Besonders wichmore the thirsty

let my tears stanch the earth's dry appetite. tig Henry IV I, 1, 1 (Del. p. 13): no entrance of this soil shall daub her lips with her own children's blood, vgl. Delius. Henry VI III, 2, 3 thy brother's blood the thirsty earth hath drunk. - Das Feuer wird δίψιον genannt im Rhesus 404: διψιόν τε πῦρ θεοῦ μένουσι καρ τεροῦντες. In dem Epigramm eines unbekannten Verf. 678, 1 (Jac. Anth. 4 p. 261) schlägt Jacobs 12 p. 250 zu lesen vor: σάρκες διψαλέαισι πυρὸς διπῇσι τρυφηλαί. Von Pflanzen: Virg. Ecl. 7, 57 aret ager; vitio moriens sitit aëris herba. Georg. 4, 401 quom sitiunt herbae. Bemerkenswerth Cic. ad Quint. fr. 3, 1 ipsi fontes sitiunt. Von Theilen des menschlichen Körpers vgl. das Fragment eines unbekannten Tragikers 50 (Wagner p. 192): ἴσχειν κελεύω χεῖρα διψῶσαν φόνου. Vgl. Lycophr. Cass. 1171 μαιμῶν κορέσσαι χεῖρα διψῶσαν φόνου.

[ocr errors]

2. Ein Abstractum hat in dieser Verbindung Christodor. 227 (Jac. Anth. 3, p. 169): πυγμαχίης δ' ὤδινε φόνων δι ψῶσαν ἀπειλήν.

81. Πίνειν, πότης, πότις, bibere, combibere, bibulus.

[ocr errors]

1. Naturgegenständen wird πίνειν häufig beigelegt: Anacreontea 20, 4 ὁ δ' ἥλιος θάλασσαν πίνει, vgl. Cic. de nat. deor. 2, 15 und Schöm. Theogn. 680 δειμαίνω, μή πως ναῦν κατὰ κῦμα πίῃ. Ebenso der Erde, dem Staube und dergl.: Aesch. Sept. 789 (Herm.) πέπωκεν αἷμα γαὶ ὑπ' ἀλλήλων φόνῳ, ibid. 717 και γαΐα κόνις πίῃ μελαμπαγὲς αἷμα φοίνιον. Vgl. Choeph. 87 τάδ' ἐκχέουσα, γάποτον χύσιν. Vgl. Lenau, Albigenser p. 86: Das Blut kann nicht mehr in den Boden sinken, die Erde ekelt schon es aufzutrinken. Aesch. Eum. 964 πιοῦσα κόνις μέλαν αἷμα πολιτᾶν. Soph. OR. 1400 στενωπὸς ἐν τριπλαῖς ὁδοῖς, αἳ τοὐμὸν αἷμα τῶν ἐμῶν χειρῶν ἀπο ἐπίετε πατρός. Meleager 110, 5 (Jac. Anth. 1 p. 32) οἱ δ ̓ ἁπαλὴν πίνοντες ἀεξιφίτου δρόσον Ἠοῖς λειμώνες γελόωσιν. Vgl. Virg. Georg. 4, 32 irriguumque bibant violaria fontem. Ovid. Met. 12, 632 bibulaeque

securas radicis fibras labentibus irrigat undis. Virg. Georg. 2, 348 lapidem bibulum. Ovid. Met. 6, 9 bibulas tingebat murice lanas. Vgl. Martial. 1, 39, 3 quaeque Tyron totiens epotavere lacernae. In mythischer Weise vom Tode: Eur. Alc. 843 άνακτα τὸν μελάμπεπλον κεκρῶν πίνοντα τύμβου πλησίον προσφαγμάτων.

2. Von der Zeit Lenau, Gedichte p. 418: Als die Ungarn ihre Tage tränkten noch mit Türkenblut.

3. Vom Neide: Vomanus in der Anth. lat. 534 (Meyer

1 p. 188) livor totum bibit artubus cruorem.

[ocr errors]

4. Stark personificirend nennt Aristophanes die Lampe πότης: nub. 57 τί γάρ μοι τὸν πότην ἧπτες λύχνον; vgl. Plato 15 (Meineke 2 p. 685) ὠνήσομαι στιλβήν τιν, ἥτις μὴ πότις. Im Sinne von „ hören wird πίνειν der Lampe zugeschrieben von Meleager 56, 3 (Jac. Anth. 1 p. 21): φιλάγουπνον λύχνον ἐμῶν κώμων πολλὰ πιόντα μέλη. Von dem vergifteten Gewande, welches Herakles angelegt hat, sagt derselbe bei Soph. Τrach. 1052: ὑφαντὸν ἀμφίβληστρον, ᾧ διόλλυμαι. πλευραῖσι γὰρ προςμαχθὲν ἐκ μὲν ἐσχάτας βέβρωκε σάρκας, πνεύμονός τ' ἀρτηρίας ῥοφεῖ ξυνοικουν· ἐκ δὲ χλωρον αἷμά μου πέπωκεν ἤδη. Vom Altar und dem Weinkruge: Ovid. Met. 13, 409 exiguumque senis Priami Jovis ara cruorem combiberat. Hor. carm. 3, 7, 11 amphorae fumum bibere institutae. Lenau, Gedichte 2 p. 206: Säbel, trink, trink Blut.

82. Μεθύειν, ἐκμεθύσκειν, μεθυσφαλής,
παροίνιος, ebrius, ebriosus.

1. Von Naturgegenständen wird die Weinbeere als trunksüchtig bezeichnet von Catull. 27, 3: Posthumiae magistrae ebriosa acina ebriosioris. Einen Fluss redet Antiphil. 31, 1 (Jac. Anth. 2 p. 162) an: λαβροπόδη χειμάρρε, τί δὴ τόσον ὧδε κορύσσῃ, πεζὸν ἀποκλείων ἴχνος ὁδοιπορίης; ἦ με θύεις ὄμβροιο; Vgl. Lenau, Gedichte 2 p. 230: Die hochgeschwollnen Bäche fallen durch Blumen hin mit trunknem Lallen,"

« PreviousContinue »