Iam pecudes volucresque tacent: iam somnus avaris
Inserpit curis pronusque per aëra nutat,
Grata laboratae referens oblivia vitae.
Sed nec puniceo rediturum nubila caelo
Promisere iubar, nec rarescentibus umbris
Longa repercusso nituere crepuscula Phoebo:
Densior a terris, et nulli pervia flammae
Subtexit nox atra polos; iam claustra rigentis
Aeoliae percussa sonant, venturaque rauco
Ore minatur hiems, venti transversa frementes
Confligunt, axemque emoto cardine vellunt,

Dum caelum sibi quisque rapit. Sed plurimus Auster
Inglomerat noctem, et tenebrosa volumina torquet
Defunditque imbres: sicco quos asper hiatu
Persolidat Boreas; nec non abrupta tremiscunt
Fulgure, et attritus subita face rumpitur aether.
Iam Nemea, iam Taenareis contermina lucis
Arcadiae capita alta madent; ruit agmine facto
Inachus et gelidas surgens Erasinus ad arctos.
Pulverulenta prius calcandaque flumina nullae
Aggeribus tenuere morae, stagnoque refusa est
Funditus et veteri spumavit Lerna veneno.
Frangitur omne nemus; rapiunt antiqua procellae
Brachia silvarum, nullisque adspecta per aevum
Solibus umbrosi patuere aestiva Lycaei.

Theb., i, 336-363.

404. ETEOCLES REJECTS THE EMBASSY OF POLYNICES.

Cognita si dubiis fratris mihi iurgia signis
Ante forent nec clara odiorum arcana paterent,
Sufficeret vel sola fides, qua torvus et illum
Mente gerens, ceu saepta novus iam moenia laxet
Fossor et hostiles inimicent classica turmas,
Praefuris in medios si comminus orsa tulisses
Bistonas, aut refugo pallentes sole Gelonos,
Parcior alloquio et medii reverentior aequi
Inciperes. Neque te furibundae crimine mentis
Arguerem, mandata refers: nunc omnia quando

Plena minis, nec sceptra fide nec pace sequestra
Poscitis, et capulo proprior manus: haec mea regi
Argolico nondum aequa tuis vice dicta reporta :
Quae sors iusta mihi, quae non indebitus annis
Sceptra dicavit honos, teneo longumque tenebo.
Te penes Inachiae dotalis regia dono

Coniugis et Danaae (quid enim maioribus actis
Invideam?) cumulentur opes: felicibus Argos
Auspiciis Lernamque regas; nos horrida Dirces
Pascua et Euboicis artatas fluctibus oras

Non indignati miserum dixisse parentem
Oedipoden.

Theb., ii, 415-436.

405. BOXING MATCH BETWEEN CAPANEUS AND ALCIDAMAS.

Ut sese permensi oculis et uterque priorem
Speravere locum, non protinus ira nec ictus;
Alternus paulum timor et permixta furori
Consilia, inclinant tantum contraria iactu
Brachia et explorant caestus hebetantque terendo.
Doctior hic differt animam metuensque futuri
Cunctatus vires dispensat: at ille nocendi
Prodigus incautusque sui ruit omnis et ambas
Consumit sine lege manus, atque irrita frendit
Insurgens, seque ipse premit. Sed providus astu
Et patria vigil arte Lacon hos reicit ictus,
Hos cavet interdum nutu capitisque citati
Integer obsequio, manibus nunc obvia tela
Discutiens instat gressu vultuque recedit:
Saepe etiam iniustis collatum viribus hostem
(Is vigor ingenio, tanta experientia dextrae est)
Ultro audax animis intratque et obumbrat, et alte
Assilit; ut praeceps cumulo salit unda minantes
In scopulos et fracta redit, sic ille furentem
Circuit expugnans. Levat ecce diuque minatur
In latus inque oculos: illum rigida arma caventem
Avocat et manibus necopinum interserit ictum
Callidus, ac mediam designat vulnere frontem.

Iam cruor et tepido signantur tempora rivo:

Nescit adhuc Capaneus subitumque per agmina murmur
Miratur; verum ut fessam super ora reduxit
Forte manum et summo maculas in vellere vidit,
Non leo, non iaculo tantum indignata recepto
Tigris agit toto cedentem fervidus arvo

Praecipitatque retro iuvenem atque in terga supinat
Dentibus horrendum instridens geminatque rotatas
Multiplicatque manus. Rapiunt conamina venti.
Theb., vi, 753-784.

406. BACCHUS INTERCEDES FOR THEBES.

Exscindisne tuas, divum sator optime, Thebas?
Saevo adeo coniux? nec te telluris amatae,
Deceptique laris miseret cinerumque meorum?
Esto, olim invitum iaculatus nubibus ignem,
Credimus; en iterum atra refers incendia terris,
Nec Styge iurata, nec pellicis arte rogatus.
Quis modus? an nobis pater iratusque bonasque
Fulmen habes? sed non Danaeia limina talis,
Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas.
Scilicet e cunctis ego neglectissima natis
Progenies? ego nempe tamen qui dulce ferenti
Pondus eram cui tu dignatus limina vitae
Praereptumque iter et maternos reddere menses.
Adde, quod imbellis rarisque exercita castris
Turba meas acies, mea tantum proelia norunt,
Nectere fronde comas et ad inspirata rotari
Buxa: timent thyrsos nuptarum et proelia matrum;
Unde tubas martemque pati? Quin fervidus ecce
Quanta paret? quid si ille tuos Curetas in arma
Ducat, innocuis iubeat decernere peltis?
Quin etiam invisos (sic hostis defuit?) Argos
Elicis o ipsis, genitor, graviora periclis
Iussa, novercales ruimus ditare Mycenas.
Anne triumphatos fugiam captivus ad Indos?
Da sedem profugo. Potuit Latonia frater
Saxa (nec invideo) defigere Delon et imis

?

Commendare fretis; cara submovit ab arce
Hostiles Tritonis aquas; vidi ipse potentem
Gentibus Eois Epaphum dare iura, nec ullas
Cyllene secreta tubas, Minoave curat

Ida; quid heu tantum nostris offenderis aris?
Hic tibi (quando minor iam nostra potentia) noctes
Herculeae, placitusque vagae Nycteidos ardor,
Hic Tyrium genus, et nostro felicior igne
Taurus: Agenoreos saltem tutare nepotes.

Theb., vii, 155–177, 181-192.

M. FABIUS QUINTILIANUS, 35-95 A. D.

407. THE VALUE OF MUSIC AS AN AID TO LITERARY CULTURE.

Veterum quoque Romanorum epulis fides ac tibias adhibere moris fuit. Versus quoque Saliorum habent carmen. Quae cum omnia sint a Numa rege instituta, faciunt manifestum, ne illis quidem, qui rudes ac bellicosi videntur, curam musices, quantam illa recipiebat aetas, defuisse. Denique in proverbium usque Graecorum celebratum est, 'Indoctos a Musis atque a Gratiis abesse.' Verum quid ex ea proprie petat futurus orator, disseramus. Numeros musice duplices habet, in 'vocibus' et in 'corpore;' utriusque enim rei aptus quidam modus desideratur. Vocis rationem Aristoxenus musicus dividit in ρυθμόν et μέλος ἔμμετρον quorum alterum 'modulatione ac canore' alterum 'sonis' constat. Num igitur non haec omnia oratori necessaria? quorum unum ad gestum, alterum ad collocationem verborum, tertium ad flexus vocis, qui sunt in agendo quoque plurimi, pertinet. . . . Si habebit in primis curam vocis orator, quid tam musices proprium? Sed ne haec quidem praesumenda pars est ut uno interim contenti simus exemplo C. Gracchi, praecipui suorum temporum oratoris, cui concionanti consistens post eum musicus, fistula, quam Továρiov vocant, modus quibus

deberet intendi, ministrabat. Haec ei cura inter turbidissimas actiones, vel turrenti optimates, vel iam timenti fuit.

I, x, 20-22, 27, 28.

408. THE YOUNG ROMANS WERE TAUGHT HOW TO DISCUSS ON THEIR MERITS QUESTIONS INVOLVING SOME OF THE BROAD PRINCIPLES OF LAW.

'Legum laus' et 'vituperatio' iam maiores, ac prope summis operibus suffecturas, vires desiderant: quae quidem suasoriis magis an controversiis accommodata sit exercitatio, consuetudine et iure civitatium differt. Apud Graecos enim lator earum ad iudicem vocabatur: Romanis pro concione suadere ac dissuadere moris fuit. Utroque autem modo pauca de his et fere certa dicuntur. Nam et genera sunt tria, 'sacri, publici, privati iuris.' Quae divisio ad laudem magis spectat, si quis eam per gradus augeat, quod 'lex,' quod 'publica,' quod ad religionem deum comparata' sit. Ea quidem, de quibus quaeri solet, communia omnibus. Aut enim de iure dubitari potest eius, qui rogat,' ut 'de P. Clodii, qui non rite creatus tribunus arguebatur:' aut de ipsius rogationis, quod est varium, sive 'non trino' forte ‘nundino' promulgata, sive 'non idoneo die,' sive 'contra intercessiones,' vel auspicia, aliudve quid, quod legitimis obstet,' dicitur lata esse, vel ferri; sive alicui manentium legum repugnare.' Sed haec ad illas primas exercitationes non pertinent; nam sunt eae citra complexum personarum, temporum, causarum. Reliqua eadem fere, vero fictoque huiusmodi certamine, tractantur. Nam vitium aut 'in verbis' est, aut 'in rebus.' In verbis quaeritur, an satis significent? an sit in iis aliquid ambiguum?' In rebus, 'an lex sibi ipsa consentiat? an in praeteritum ferri debeat? an in singulos homines?' Maxime vero commune est quaerere, 'an sit honesta? an utilis?' Nec ignoro, plures fieri a plerisque partes: sed nos iustum, pium, religiosum,' ceteraque his similia 'honesto' complectimur. Iusti' tamen species non simpliciter excuti solet. Aut enim de re ipsa quaeritur, ut 'dignane poena,' vel praemio sit?' aut de modo praemii poenaeve, 'qui' tam maior,' quam 'minor' culpari potest. Utilitas quoque interim 'natura' discernitur, interim tempore.' Quaedam 'an obtineri possint,' ambigi solet. Ne illud quidem